تعداد نشریات | 55 |
تعداد شمارهها | 1,780 |
تعداد مقالات | 14,130 |
تعداد مشاهده مقاله | 29,853,763 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,765,477 |
بررسی تطبیقی– انتقادی آرای ابنسینا و فخر رازی و ملاصدرا درباره حدوث و قدم طبیعت | ||
حکمت و فلسفه | ||
مقاله 2، دوره 18، شماره 70، تیر 1401، صفحه 27-53 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2022.66805.2058 | ||
نویسندگان | ||
مریم خوشنویسان1؛ سید صدرالدین طاهری* 2؛ بابک عباسی3 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحدعلوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استاد فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
3استادیار فلسفه، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در این مقاله، بعد از بیان دقیق موضوع و مقصود از حدوث و قِدم، نظریات ابنسینا و فخر رازی و صدرالمتألهین شیرازی درباره حدوث یا قدم زمانی عالم طبیعت مطرح و تحلیل انتقادی شده است. برحسب ترتیب تاریخی ابتدا نظر ابنسینا، مبنی بر قَدم طبیعت، و یک دلیل آنکه بر اساس قاعده طبیعیاتی - فلسفی «هر حادثی مسبوق به ماده و مدت است» اقامه شده است. سپس انتقادات غزالی و فخر رازی که مشابه یکدیگرند و پاسخ خواجه طوسی به فخر رازی تقریر شده و، در ادامه، نظر ملاصدرا که موافق ابنسینا است، حکایت شده است. در ادامه اشارهای هم به نظر خاص ملاصدرا در مورد حدوث زمانی طبیعت بر اساس حرکت جوهری، صورت گرفته و تذکر داده شده که این نظر با هر یک از حدوث یا قدم طبیعت قابلجمع است. سپس دو مسئله جانبی مربوط به بحث: تسلسل بینهایت معدات و مسئله محدد الجهات، مطرحشده و حلوفصل شده است. جمعبندی و نتیجهگیری مقاله نیز در پایان آمده و، درنتیجه گیری، نظرمتکلم مبنی بر حدوث زمانی طبیعت مبهم و ناکارآمد خواندهشده و نظر فلاسفه بر قدم طبیعت ترجیح داده شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
حدوث. قِدم. طییعت. تسلسل معدات. ماده. حرکت. زمان. استعداد. فعلیت. محدد الجهات | ||
مراجع | ||
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1398 ه ق). قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج 1، انجمن فلسفه، تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله ابوعلی،. (1384 ه ش).حجة الحق و فخر رازی، محمد بن عمر، امام، شرح الإشارات و التنبیهات، ج 2، تصحیح نجف زاده، علیرضا، زیرنظر محقق، مهدی، دانشگاه تهران و مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله، ابوعلی. (1378 ه ش / 1403 ق). حجة الحق و نصیرالدین طوسی، خواجه، شرح الإشارات و التنبیهات، ج 2، دفترنشرکتاب، تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله، ابوعلی. (1363 ه ش). حجة الحق، الشفاء، الإلهیات، تحقیق و تقدیم ابراهیم مدکور، تصحیح سعید زاید و الأب قنواتی، ناصرخسرو، تهران.
سبزواری، ملاهادی، حکیم. (1413 ق/ 1992 م). غررالفرائد، تدریس وحاشیه نگاری حسنزاده آملی، تقدیم و تحقیق مسعود طالبی، ج 1/2، نشرناب، تهران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم قوامی، صدرالمتألهین، ملاصدرا. (1381 ه ش). المبدأ والمعاد، تصحیح و مقدمه و تحقیق: محمد ذبیحی و جعفر شاه نظری، با اشراف سید محمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم قوامی، صدرالمتألهین، ملاصدرا. (1380 ه ش). الحکمة المتعالیة فی الأسفارالأربعة، ج 2، تصحیح مقصود محمدی، با اشراف سید محمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم قوامی، صدرالمتألهین، ملاصدرا. (1382 ه ش). تعلیقات الهیات شفا، ج 2، تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی، با اشراف سید محمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم قوامی، صدرالمتألهین، ملاصدرا. (1378 ه ش). رسالة فی حدوث العالم، تصحیح سید حسین موسویان، با اشراف سید محمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
شیرازی، محمد بن ابراهیم قوامی، صدرالمتألهین، ملاصدرا و جوادی آملی عبدالله. (1393 ه ش). رحیق مختوم، ج 11، شرح الحکمة المتعالیة فی الأسفارالأربعة، بخش اول از ج 3، نشر اسراء، چاپ دوم، قم.
طباطبائی، سید محمدحسین، علامه و علی شیروانی. (1397 ه ش). ترجمه و شرح بدایة الحکمة، ج 2، ویرایش دوم، چاپ هفدهم، بوستان کتاب، قم.
طباطبائی، سید محمدحسین، علامه و مصباح یزدی، محمدتقی. (1363 ه ش). نهایة الحکمة و حواشی، ج 1، انتشارات الزهراء، تهران.
طباطبائی، سید محمدحسین، علامه و مصباح یزدی، محمدتقی. (1367 ه ش/ 1409 ه ق). نهایةالحکمة و حواشی، ج 2، انتشارات الزهراء، تهران.
طوسی، محمد بن حسن، نصیرالدین، خواجه و حلی، جمالالدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر، علامه. (1380 ه ش). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، شرح: علی محمدی، قم، دارالفکر، چاپ چهارم، 1378 ه ش - انتشارات خورسندی، تهران.
غزالی، محمد، امام، ابوحامد، حجةالاسلام. (1962 م.). تهافت الفلاسفة، تحقیق و مقدمة أب موریس بویج الیسوعی و ماجد فخری، المطبعة الکاتولیکیة، بیروت.
Ebrahimi Dinani, Gholamhossein. (2019). General Philosophical Rules in Islamic Philosophy, Volume 1, Philosophy Society, Tehran. [in Persian]
Ghazali, Muhammad, Imam, Abu Hamid, Hojjat al-Islam. (1962). Tahaft al-Falasafah, research and introduction by Father Maurice Boyej Elisouei and Majid Fakhri, Al-Matabah al-Kathtolikiyeh, Beirut.
Ibn Sina, Hossein bin Abdullah Abu Ali. (2005). Hajja al-Haq and Fakhr Razi, Mohammad bin Omar, Imam, Sharh al-Isharat wa al-Tanbihat, Vol. 2, edited by Najafzadeh, Alireza, under the supervision of Mohaghegh, Mahdi, University of Tehran and the International Center for the Dialogue of Civilizations and the Association of Cultural Artifacts and Honors, Tehran. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah, Abu Ali. (1999). Hajjah al-Haq and Nasir al-Din Tusi, Khwaja, Sharh al-Isharat wa al-Tanbihat, Vol.
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah, Abu Ali. (1984). Hajjah al-Haq, al-Shifa, al-Ilahyat, research and presentation by Ibrahim Madkoor, corrected by Saeed Zayed and Abb Qanawati, Nasser Khosro, Tehran. [in Persian]
Sabzevari, Malahadi, Hakim. (1992). Gharar al-Faraed, Hassanzadeh Amoli's teaching and annotation, presented and researched by Masoud Talebi, Vol. 1/2, Nab Publication, Tehran. [in Persian]
Shirazi, Mohammad bin Ebrahim Qawami, Sadr al-Mutalahin, Mulla Sadra. (2002). Al-Mubadad and Ma'ad, proofreading, introduction and research: Mohammad Zabihi and Jafar Shah Nazari, with the honor of Seyyed Mohammad Khamenei, Sadra Islamic Wisdom Foundation, Tehran. [in Persian]
Shirazi, Mohammad bin Ebrahim Qawami, Sadr al-Mutalahin, Mulla Sadra. (2001). Al-Hikma al-Muttaaliyyah fi al-Asfar al-Quradh, vol. 2, corrected by Maqsood Mohammadi, with the authority of Seyyed Mohammad Khamenei, Sadra Islamic Wisdom Foundation, Tehran. [in Persian]
Shirazi, Mohammad bin Ebrahim Qawami, Sadr al-Mutalahin, Mulla Sadra. (2003). Theological Commentaries of Shafa, vol. 2, edited and introduced by Najafaqli Habibi, with Sayyid Mohammad Khamenei, Sadra Islamic Wisdom Foundation, Tehran. [in Persian]
Shirazi, Mohammad bin Ebrahim Qawami, Sadr al-Mutalahin, Mulla Sadra. (1999). Risalah fi Ḥaḥād al-alām, edited by Seyyed Hossein Mousaviyan, with the honor of Seyyed Mohammad Khamenei, Sadra Islamic Hikmat Foundation, Tehran. [in Persian]
Shirazi, Mohammad bin Ebrahim Qawami, Sadr al-Mutalahin, Mulla Sadra and Javadi Amoli Abdullah. (2014). Rahiq Makhtoum, vol. 11, Sharh al-Hikma al-Mutta'aliyyah fi al-Asfar al-Al-Freath, the first part of vol. 3, Nash Isra, second edition, Qom.
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hossein, Allameh and Ali Shirvani. (1397 AH). Translation and description of Badaya al-Hikmah, vol. 2, second edition, 17th edition, Bostan Ketab, Qom.
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hossein, Allameh and Misbah Yazdi, Mohammad Taghi. (1984). Nahayah al-Hikmah and Havashi, Vol. 1, Al-Zahra Publications, Tehran. [in Persian]
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hossein, Allameh and Misbah Yazdi, Mohammad Taghi. (1988). Nahayah al-Hikmah and Havashi, Vol. 2, Al-Zahra Publications, Tehran. [in Persian]
Tusi, Muhammad bin Hassan, Nasir al-Din, Khwaja and Hali, Jamal al-Din Hassan bin Yusuf bin Ali bin Motahar, Allameh. (2001). Kashf al-Murad fi Sharh Tajrid al-Itqad, Commentary: Ali Mohammadi, Qom, Dar al-Fikr, 4th edition, 1378 AH - Khorsandi Publishing House, Tehran. [in Persian]
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 8 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |