| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,089 |
| تعداد مقالات | 16,799 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,005,806 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,764,258 |
تأملی در مفهوم اهل در قرآن با تأکید بر آیه 6 سوره مبارکه تحریم | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 3، دوره 14، شماره 53، تیر 1402، صفحه 73-100 اصل مقاله (1.12 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.44471.2760 | ||
| نویسندگان | ||
| سید علی حسینی زاده* 1؛ سید محمود طیب حسینی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران | ||
| 2استاد گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| اساسی‌ترین واژه در قرآن کریم دال بر مفهوم خانواده واژه «اهل» است. مقاله حاضر در صدد است با روش تحلیل و توصیف، و با بررسی کاربردهای لغوی و قرآنی واژه «اهل» معنای اساسی آن و گستره مفهومی آن را کشف کرده و بر اساس آن «اهل» در آیه 6 سوره تحریم را بازتفسیر کند. نتایج حاصل از تحقیق آن است که از میان 5 معنای بیان شده برای «اهل» در لغت، معنای اساسی آن انس و الفت است و 4 معنای دیگر به معنای انس برمی گردد، و در قرآن در معانی: خانواده هسته‌ای، گسترده، ساکنان یک مکان، کسانی که با فرد زندگی می‌کنند، پیروان کتب آسمانی آمده است. بنابراین به نظر می‌رسد این واژه در آیه 6 سوره تحریم، قابل تفسیر به مراتب مختلف خانواده بوده و دست کم قابل تعمیم به رحم و خویشان است، در نتیجه خداوند در این آیه همه خویشان را به دلسوزی و تلاش برای هدایت و سعادت همه مراتب خانواده از هسته‌ای تا گسترده به ترتیب اولویت، و حفظ و نگهداشت آنها از آتش جهنم با شیوه‌های مختلف تربیتی از جمله امربه معروف و نهی از منکر سفارش کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "اهل"؛ " خانواده"؛ "مفهوم شناسی"؛ " قرآن کریم" | ||
| مراجع | ||
|
منابع
قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی. قم: مدرسه امیر المؤمنین.
ابن حزم اندلسی، ؟علی بن احمد. (2010م). المحلی بالاثار. بیروت: دار الفکر.
ابن سیده، علی بن اسماعیل.(1421). المحکم و المحیط الاعظم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن شهر آشوب، محمدبن علی. (1363). متشابه القرآن و مختلف. قم: بیدار.
ابن فارس، احمدبن فارس. (1404). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابنجزى، محمد بن احمد. (1416). التسهیل لعلوم التنزیل. بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم.
ابنعاشور. محمدطاهر. (1420). تفسیر التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابن‌عربی، محمد‌بن‌عبدالله. (1422ق). تفسیر ابن‌عربی (تأویلات عبدالرزاق). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابنکثیر، اسماعیل بن عمر. (1419). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابوحیان، محمد بن یوسف. (1420). البحر المحیط فى التفسیر. بیروت: دارالفکر.
اخفش، سعید بن مسعده. (1423ق). معانی القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ازهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغه. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
اعرافی. علیرضا. (1398). فقه تربیتی: وظایف نهادهای تربیتی(1): خانواده. ج 29. تحقیق و نگارش جواد ابراهیمی. قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
امینی، عبدالحسین. (1368). الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
آلوسى، محمود بن عبدالله. (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دار الکتب العلمیه.
بستان(نجفی). حسین. (1383). اسلام و جامعهشناسی خانواده. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
___________. (1390). خانواده در اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ق). انوار التنزیل واسرار التأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جصاص، احمدبن علی. (1405ق). احکام القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حائرى طهرانى، على. (1338). مقتنیات الدرر. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
حسین یوسف، موسی. (1410). الافصاح فی فقه اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
حسینى همدانى، محمد (1404). انوار درخشان در تفسیر قرآن. تهران: لطفى.
حویزی، عبد علی بن جمعه. (1415ق). نور الثقلین. قم: اسماعیلیان.
خطیب، عبدالکریم (1424). التفسیر القرآنى للقرآن. بیروت: دار الفکر العربی.
دروزه، محمد عزه (1421). التفسیر الحدیث: ترتیب السور حسب النزول. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
دینوری. (1424ق). تفسیر ابن وهب المسمی الواضح فی تفسیر القرآن الکریم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
رازی، فخرالدین. (1420ق). التفسیر الکبیر. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفرات فی غریب القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
رضایى اصفهانى، محمدعلى. (1387). تفسیر قرآن مهر. قم: پژوهشهاى تفسیر و علوم قرآن.
زبیدی، محمدبن محمد (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
زمخشری، محمودبن عمر. (1386). مقدمه الادب. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
______________. (1417ق). الفائق فی غریب الحدیث. بیروت: دارالکتب العلمیه.
زمخشری، محمودبن‌عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
سالاری‌فر، محمدرضا. (1385). خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی. قم: تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه/سمت.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1421ق). مفاهیم القرآن. قم: مؤسسه الامام الصادق (ع).
سبزوارى، محمد. (1406ق). الجدید فى تفسیر القرآن المجید. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
حر عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعه. قم: آل البیت.
صادقى تهرانى، محمد. (1406ق). الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه. قم: فرهنگ اسلامى.
____________. (1419ق). البلاغ فى تفسیر القرآن بالقرآن. قم: مکتبه محمد الصادقی الطهرانی.
صدوق، محمد بن علی [بیتا]. علل الشرایع. تهران: مصطفوی.
صدیقحسنخان، محمدصدیق. (1420ق). فتح البیان فى مقاصد القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیه.
طباطبایی، سید محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین.
طبرانی، سلیمان بن احمد. (2008م). التفسیر الکبیر:تفسیرالقرآن الکریم. اردن: دار الکتاب الثقافی.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
____________. (1412ق). تفسیر جوامع الجامع. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
طریحی، فخرالدین. (1367). مجمع البحرین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن. (1400ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی. بیروت: دارالکتاب العربی.
طوسى، محمد بن حسن [بیتا]. التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طیب حسینی، سید محمود. (1395). پیامبر. اندیشناک خلافت. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طیب، عبدالحسین. (1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین. قم: هجرت.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1412ق). القاموس المحیط. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
فیومی، احمد بن محمد. (1414ق). المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر للرافعی. قم: مؤسسه دار الهجره.
قطب، سید. (1425ق). فى ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.
کاشانی، فتح الله. (1336). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. تهران: اسلامیه.
مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحار الانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
مدرسى، محمدتقى. (1419ق). من هدى القرآن. تهران: دار محبی الحسین.
مراغى، احمد مصطفى. [بیتا]. تفسیر المراغى. بیروت: دارالفکر.
مصطفوی، حسن. (1385). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: آثار علامه مصطفوی.
مغنیه، محمدجواد. (1378). ترجمه تفسیر کاشف. قم: بوستان کتاب قم.
_________. (1424ق). التفسیر الکاشف. قم: دار الکتاب الإسلامی.
_________ . (1425ق). التفسیر المبین. قم: دار الکتاب الإسلامی.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
نهاوندى، محمد. (1386). نفحات الرحمن فى تفسیر القرآن. قم: موسسة البعثه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 729 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |
||