بازتحلیل مسئولیت رئیس ‌جمهور در برابر مجلس شورای اسلامی؛ استیضاح یا تعقیب و محاکمه

سعید, سیده زهرا

doi:10.22054/qjpl.2023.67829.2774

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,934
تعداد مقالات	15,385
تعداد مشاهده مقاله	36,425,230
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,927,091

	بازتحلیل مسئولیت رئیس ‌جمهور در برابر مجلس شورای اسلامی؛ استیضاح یا تعقیب و محاکمه
پژوهش حقوق عمومی
دوره 25، شماره 79، مرداد 1402، صفحه 127-162 اصل مقاله (723.16 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2023.67829.2774
نویسنده
سیده زهرا سعید^*
دانش‌آموخته دکتری حقوق عمومی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
چکیده
مسئولیت رئیس‌جمهور در برابر مجلس شورای اسلامی در قالب استیضاح به عنوان یک چالش در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران مطرح است. در نظام‌های سیاسی، امکان برکناری رؤسای‌جمهور توسط مجالس قانونگذاری از طریق نهاد تعقیب و محاکمه وجود دارد. تطبیق نهاد تعقیب و محاکمه با نهاد تخصصی استیضاح نشانگر آن است که استیضاح رئیس جمهور در متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در معنای تخصصی خود، بکار گرفته نشده است. این پژوهش با روش تحلیلی-انتقادی به دنبال آن است که چالش مسئولیت رئیس‌جمهور در برابر مجلس را با مداقه در مفاهیم تخصصی استیضاح و تعقیب و محاکمه بشکافد و بر اساس ماهیت مسئولیت رئیس‌جمهور در برابر مجلس، پیشنهاداتی را جهت تبیین، اصلاح و تکمیل ارائه نماید. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در زمان تصویب قانون اساسی، فرایند دو مرحله‌ای تعقیب و محاکمه رئیس‌جمهور به دو فرایند یک مرحله‌ای از طریق مجلس و دیوان عالی کشور شقه شده است و دو عبارت عدم کفایت و تخلف از وظایف قانونی ذیل مفهوم کلی عدم شایستگی جهت ادامه تصدی سمت به عنوان زمینه اصلی تعقیب و محاکمه در برابر زمینه سیاسی استیضاح جای می‌گیرد. این امور دلالت بر ماهیت استیضاح رئیس‌ جمهور در قالب نهاد تعقیب و محاکمه دارد.
کلیدواژه‌ها
استیضاح رئیس جمهور؛ عدم کفایت؛ مجلس شورای اسلامی؛ تخلف از وظایف قانونی؛ تعقیب و محاکمه

مراجع
کتاب‌ها درویشوند، ابوالفضل، شرح مبسوط قانون اساسی: شرح بند 10 اصل 110 قانون اساسی (تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1394). صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (تهران: اداره کل قوانین و مقررات، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1369). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، جلد 2 (تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364). عباسی، بیژن، حقوق اساسی تطبیقی (تهران: انتشارات دادگستر، 1397). عمید زنجانی، عباسعلی، کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (تهران: انتشارات مجد، 1387) عمید زنجانی، عباسعلی و موسی زاده، ابراهیم، نظارت بر اعمال حکومت و عدالت اداری (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1389). قاضی، سید ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی (تهران:‌ بنیاد حقوقی میزان، 1395). هاشمی، سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، حاکمیت و نهادهای سیاسی، جلد 2 (تهران: نشر میزان، 1389). مقاله‌ها ابریشمی راد، محمد امین و تقی نژاد، علی، «نقد الزام رئیس جمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس»، مجله مطالعات حقوقی، شماره 2، (1398). شمس، عرفان، «مسئولیت سیاسی رئیس جمهور ( اصل 89 قانون اساسی)»، در مجموعه مقالات اولین همایش ملی قوه‌ مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، (1392). مقدسین، حمید رضا و گرجی ازندریانی، علی اکبر، «مفهوم شناسی عدم کفایت رئیس جمهور و چگونگی احراز آن در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 68، (1399). میرمحمدی میبدی، سید مصطفی و جمالی، حوریه، «الزامات و آثار استیضاح و عزل رئیس جمهور در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دانش حقوق عمومی،‌ شماره ۳۵، (۱۴۰۱). سند - مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، جلسه یکصد و شصت و هشتم، روزنامه رسمی شماره 10627.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 283 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 161

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

بازتحلیل مسئولیت رئیس ‌جمهور در برابر مجلس شورای اسلامی؛ استیضاح یا تعقیب و محاکمه