پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,168 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,953,983 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,016,757 |
بازنگاهی به تفویض معتزله از منظر متکلمان امامیه و اشاعره | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 2، دوره 4، شماره 6، فروردین 1401، صفحه 29-50 اصل مقاله (840.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2023.71050.1100 | ||
| نویسنده | ||
| احمدرضا کفراشی* | ||
| دانشجوی دکتری فلسفه دین، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| میزان تأثیر و دخالت انسان در افعال صادره از او، یکی از مباحث مهمی است که همواره در طول تاریخ کلام اسلامی مورد توجه اندیشمندان فرقههای مختلف کلامی اسلامی قرار گرفتهاست. بر این اساس، نظریههای جبرگرایی، نظریة کسب، تفویض و امرٌ بینالأمرین مطرح شدهاست. برخی که از علوم الهی ائمه(ع) برخوردار نبودهاند، به سبب دفاع از اختیار و آزادی انسان، به تفویض، به معنای استقلال انسان در افعال خود و عدم تأثیر خداوند در افعال انسان اعتقاد داشتهاند. متکلمان اشاعره و امامیه، اعتقاد مذکور را به معتزله نسبت میدهند. این نوشتار با روش توصیفیـ تحلیلی پس از تبیین ادعای مذکور، با مراجعه به آثار باقیمانده از متکلمان معتزله و سایر متکلمان همعصر ایشان، صحت این نسبت و ادعا را بررسی میکند و مشخص مینماید که معتزله فقط درصدد نفی جبرگرایی و اثبات مختار بودن انسان بوده، نظری به اثبات تفویض ندارند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| معتزله؛ اشاعره؛ امامیه؛ تفویض؛ جبر؛ امر بین الامرین | ||
| مراجع | ||
|
منابع
قرآن کریم.
استرآبادى، محمد جعفر. (1382). البراهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة. تحقیق مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامى. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
اسدآبادی، قاضى عبدالجبار. (1965ـ1962م.). المغنی فی أبواب التوحید و العدل. تحقیق جورج قنواتى. قاهره: الدار المصریة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1422ق.). شرح الأصول الخمسة. تعلیق احمدبن حسین ابىهاشم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1971م.). المختصر فی أصول الدین. تحقیق محمد عماره. بیروت: دار الهلال.
اسفراینی، عبدالرحمن بن محمد. (1359ق.). التبصیر فی الدین و تمییز الفرقه الناجیة عن الفرق الهالکین. تعلیق محمد زاهد کوثرى. قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث.
اشعری، ابوالحسن. (۱۴۰۰ ق.). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین. تصحیح هلموت ریتر.. ویسبادن: دار النشر فرانزشناینز.
باقلانى، ابوبکر. (1425ق). الإنصاف فیما یجب اعتقاده، لایجوز اعتقاده، لایجوز الجهل به. بیروت: دار الکتب العلمیة.
تفتازانى، سعدالدین. (1409ق.). شرح المقاصد. مقدمه و تحقیق و تعلیق عبدالرحمن عمیره. قم: الشریف الرضی.
جرجانی، میر سیدشریف. (1325 ق.). شرح المواقف. قم: الشریف الرضی.
جمیل حمود، محمد. (1421ق.). الفوائد البهیة فی شرح عقائد الإمامیة. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
حلّى، حسنبن یوسف. (1365). الباب الحادی عشر مع شرحیه النافع یوم الحشر و مفتاح الباب. تصحیح هدی محقق. تهران: مؤسسة مطالعات اسلامى.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1418ق.). استقصاء النظر فی القضاء و القدر. مشهد: دار الإنباء الغیب.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1982م.). نهج الحق و کشف الصدق. بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1363). أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت. تحقیق محمد نجمى زنجانى. قم: الشریف الرضی.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1413 ق.). کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد. تصحیح، مقدمه، تحقیق و تعلیقات آیتالله حسنزاده آملى. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
حمصى رازى، سدیدالدّین. (1412ق.). المنقذ من التقلید. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
خراسانى، محمد جواد. (1416ق.). هدایة الأمة إلى معارف الأئمة. قم: مؤسسة البعثة.
خرازى، سید محسن. (1417ق.). بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
رازی، فخر الدین. (1407ق.). المطالب العالیة من العلم الإلهی. بیروت: دار الکتاب العربی.
روحانی، سید محمدصادق. (1390). الجبر والإختیار. قم: مکتبة اسماعیلیان.
زمخشرى، محمودبن عمر. (1407ق.). الکشاف. تصحیح مصطفى حسین احمد. بیروت: دار الکتاب العربی.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1371). بحوث فی الملل و النحل: دراسة موضوعیة مقارنة للمذاهب الإسلامیه. قم: الحوزة العلمیة بقم لجنة ادارة الحوزة.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1425ق.). رسائل و مقالات. قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
سیدمرتضی، علی بن حسین. (۱۴۳۱ق.). نفائس التأویل. تصحیح مجتبى احمد موسوى. بیروت: شرکة الأعلمی للمطبوعات.
شبر، سید عبدالله. (1424ق.). حق الیقین فی معرفة أصول الدین. قم: انوار الهدی.
شوشتری، نورالله. (1409ق.). إحقاق الحق و إزهاق الباطل. قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
صدرالمتألهین، محمدبن ابراهیم. (1417 ق.). خلق الأعمال. تهران: منشورات الحکمة.
صدوق، محمدبن على. (1389). التوحید. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طوسى، نصیرالدین محمد. (1405 ق.). رسائل. بیروت: دار الأضواء.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (۱۴۱۶ ق.). قواعد العقائد. تحقیق علی ربانی گلپایگانی. قم: ادارة الحوزة العلمیة بقم.
عسکرى، سید مرتضى. (بیتا). الجبر و التفویض والقضاء والقدر. بیجا: بینا.
فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله. (1405 ق). إرشاد الطالبین إلى نهج المسترشدین. تحقیق سید مهدى رجائی. قم: انتشارات کتابخانة آیتالله مرعشی(ره).
لاهیجى، ملا عبدالرزاق. (1372). سرمایة ایمان در اصول اعتقادات. تصحیح صادق لاریجانى. تهران: انتشارات الزهراء.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1383). گوهر مراد. تهران: نشر سایه.
ملاحمی خوارزمی، محمودبن محمد. (1386). الفائق فی اصولالدّین. تصحیح مارتین مکدرموت و ویلفرد مادلونگ. تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران و موسسة مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (۱۳۹۰). المعتمد فی اصول الدین.تصحیح ویلفرد مادلونگ. تهران: میراث مکتوب.
مجلسى، محمدباقر. (1404ق.). مرآة العقول. تحقیق سید هاشم رسولى. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــ . (1404ق.). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
محمدى گیلانى، محمد. (1421ق.). تکملة شوارق الألهام. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
مطهری، مرتضی. (بیتا). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمدبن نعمان. (1413 ق.). أوائل المقالات فی المذاهب والمختارات. قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
موسوى زنجانى، سید ابراهیم. (1413ق.). عقائد الإمامیة الإثنی عشریة. بیروت: مؤسسة الأعلمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 556 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 555 |
||
Scholarly Journals Management System © 1991.05.01 by Allameh Tabatabaei University is
licensed under Attribution-NonCommercial 4.0 International.