تعداد نشریات | 57 |
تعداد شمارهها | 1,866 |
تعداد مقالات | 14,923 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,788,674 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,269,111 |
نسبتسنجی جهانشمولی حقوق بشر و اصول غیرقابل بازنگری؛ با تأملی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران | ||
پژوهش حقوق عمومی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مهر 1402 اصل مقاله (567.26 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2023.72844.2884 | ||
نویسندگان | ||
محمد محمدی گرگانی1؛ جواد یحیی زاده* 2 | ||
1استاد حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اصل «جهانشمولی»، بهویژه پس از جنگ جهانی دوّم و از رهگذار شناسایی در «اعلامیۀ جهانی حقوق بشر»، افزون بر صبغۀ فلسفی اهمّیّت حقوقی نیز یافته است. این اهمّیّت صرفاً در «نظام بینالمللی حقوق بشر» خلاصه نشده و «نظامهای حقوقی ملّی» را نیز تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، «دستورگرایی» بهمثابۀ پارادیم غالب در حقوق عمومی مدرن و البتّه همزاد جهانشمولی، با چالشهایی جدی روبرو گشته که مهمترین آنها، «اصول غیرقابل بازنگری» است. از اینرو، پرسش اصلی این مقاله آن است که نخست، نسبت میان اصل جهانشمولی و اصول غیرقابل بازنگری در قوانین اساسی چیست و دیگر اینکه رویکرد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اینباره کدام است؟ یافتههای پژوهش حاضر، متّکی بر روش «هنجاری» و گردآوری اطلاعات از طریق «کتابخانهای»، حاکی از آن است که اصول غیرقابل بازنگری، بهنحو اجتنابناپذیری، پیامد «تاریخی» و «منطقی» اصل جهانشمولی حقوق بشر بهشمار میروند. نیز تدقیق در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اینخصوص نشان میدهد علیرغم پذیرش برخی عناصر هستهای مشترک راجعبه اصول غیرقابل بازنگری توسّط مقنّن اساسی ایران، اصل جهانشمولی حقوق بشر بهرسمیت شناخته نشده است؛ آنچه بازنگری در این اصل و حرکت به سوی «دستورگرایی فراملی» را ناگریز میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
حق؛ بشر؛ اصلاح؛ قانون اساسی؛ جمهوری اسلامی ایران | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 59 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 47 |