تعداد نشریات | 57 |
تعداد شمارهها | 1,864 |
تعداد مقالات | 14,906 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,724,525 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,239,737 |
بررسی و دوره بندی ناپایداری دولتها در ایران (3000 ق.م. تا 1600 م.) بهعنوان بخشی از تعاملات آسیای مرکزی با نواحی مختلف اوراسیا | ||
دولت پژوهی | ||
دوره 9، شماره 35، مهر 1402، صفحه 117-155 اصل مقاله (1.48 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2023.60891.1101 | ||
نویسنده | ||
مظاهر ضیایی* | ||
دکتری مدیریت تحقیق در عملیات دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
این مقاله ناپایداری تاریخی دولتها را از علل تأخیر توسعه تلقی کرده، از مهمترین عوامل آن را همجواری ایران با جوامع رمه گردان آسیای مرکزی میداند و هدفش تبیین تأثیر این عامل بر ناپایداری دولتها در ایران بهعنوان یکی از جوامع همجوار و متأثر از آسیای مرکزی است. ابتدا 432 دولت از 3000 ق.م. تا 1600 در اوراسیای قارهای (اروپا و آسیا بدون جزایر آنها) شناسایی شد. سپس آنها برحسب میزان اهمیت برای آسیای مرکزی ناحیه بندی، برحسب زمان شروع تأثیرپذیری، 500 ق.م. (زمان اتمام سرزمین بی مدعی در این منطقه)، دوره بندی و با تلفیق آنها، برحسب میزان تأثیرپذیری از دولتهای آسیای مرکزی به چهار دسته تقسیم شدند: الف) آسیای مرکزی، ب)زیاد متأثر، ج)کم متأثر و د)غیر متأثر. تحلیلهای آماری معتبر بودن گروهبندیها، کاهش میانگین و افزایش ضریب تغییرات عمر دولتها متناسب با افزایش تأثیرپذیری را نشان میدهد؛ طوری که میانگین عمر دولتها در گروهها گاه حدود 8 برابر یکدیگرند. تحلیل رگرسیونی معلوم کرد این ناحیه بندی و دستهبندی به ترتیب حدود 29% و 43% از تغییرات در عمر دولتهای اوراسیا را طی 4600 سال توضیح میدهند. بررسی ناپایداری دولت در ایران هم بهعنوان بخشی از ناحیهی همجوارِ آسیای مرکزی در بحث گروهبندیها و هم در یک بخش مستقل انجام و برای آنیک دوره بندی، شامل 3000 ق.م - 600 م، 600 - 1000، 1000- 1250 و بعد از 1250، ارائه میشود. حوادث متناظر با مقاطع تغییر دورهها ظهور اسلام، برآمدن سلجوقیان و حملات مغولان است. | ||
کلیدواژهها | ||
ناپایداری دولت؛ روشها آماری؛ ایران؛ اوراسیا؛ آسیای مرکزی | ||
مراجع | ||
فارسی
ال. ایکاف، راسل. (1375) برنامهریزی تعاملی، ترجمه سهراب خلیلی شورینی، تهران: کتاب ماد (وابسته به نشر مرکز(.
امانی، منصور (1387) روابط سیاسی ایران ساسانی و قبایل صحرا گرد شرقی در بحبوحه هجوم اعراب،
پژوهشنامه تاریخ، 13، 31-1.
امیراحمدیان، بهرام، (1383). تعامل فرهنگی ایرانیان و ترکان در آسیای مرکزی. مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 48، 157-194.
پرگاری، صالح (1381). روند قدرت گیری ترکان در تاریخ ایران . پژوهشنامه علوم انسانی، 34, 247-270.
پورحسن، ناصر (1396). دولت- ایل، پیش نظریهای برای ایران پیشاپهلوی. دولت پژوهی، 3 (10)، 33-63.
حافظنیا، محمد رضا، (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران: سمت.
حسنزاده, اسماعیل. (1390). ساختار ایلی حکومتهای ترکمان و بیثباتی سیاسی. مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران، 4 (2)، 9-116.
خسروبیگی، هوشنگ، و جمشید نوروزی (1396). عوامل دیرپایی دوران حکومت غوریان. پژوهش های تاریخی، 53 (دوره جدید)(4 (پیاپی 36) ), 237-252.
خیراندیش, عبدالرسول. (1388). بررسی آماری علل بیثباتی دولت ایلخانان، مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران، 2 (2)، 59-71.
دلیرپور، پرویز، (1386)، ریشهها و زمینههای ساخت دولت مدرن در ایران، در: دولت مدرن در ایران، به کوشش رسول افضلی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
دهقانی، رضا (1395) خاطره مشترک تاریخی ـ تمدنی ایران و ترکیه و نقش آن در ساخت دولتهای مدرن دو کشور، روابط فرهنگی، سال اول، شماره چهارم، زمستان، 56-35.
رضا، عنایتاله (1374)، ایران و ترکان درروزگار ساسانیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
زیباکلام صادق (1378) ما چگونه، ما شدیم. تهران: روزنه چاپ هشتم.
شعبانی، رضا (1386)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: قومس.
عدالت، عباس (1389). فرضیه فاجعه زدگی: تاثیر پایدار فاجعه مغول در تاریخ سیاسی، اجتماعی و علمی ایران. بخارا، 13(77-78 )، 262- 227.
علمداری کاظم (1379) چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟ تهران: نشر توسعه.
کاتوزیان، همایون، (1396)، ایرانیان: دوران باستان تا دوره معاصر، ترجمه حسین شهیدی، تهران: نشر مرکز.
کاتوزیان، همایون، (1397)، نظریه حکومت استبدادی و جامعه کوتاه مدت، جامعه شناسی تاریخی، 10(2)، 1-15.
لطف آبادی، محسن، اللهیار خلعتبری و عطااله حسنی (1397). ناپایداری سیاسی در ایران قرن هشتم هجری: بررسی آماری عمر حکومت ها و میانگین سلطنت حکام. تاریخ ایران، 11(1)، 29-55.
Refrences Barfield, T. (2020). Nomads and States in Comparative Perspective. In: Levin, J. (eds) Nomad-State Relationships in International Relations. Palgrave Macmillan, Cham. Barisitz, S. (2017). Central Asia and the Silk Road: Economic rise and decline over several millennia. Springer. Beckwith, C. I. (2009). Empires of the Silk Road: A history of Central Eurasia from the Bronze Age to the present. Princeton University Press. Bell-Fialkoff, A. (Edit.) (2016). Migration, Its Role and Significance, In: The role of migration in the history of the Eurasian steppe: Sedentary civilization vs. 'barbarian' and nomad. Springer. 273-285. Borcan, O., Olsson, O., & Putterman, L. (2014). State history and economic development: Evidence from six millennia. SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.2464285 BRILL. (2005). Mongols, Turks, and others: Eurasian nomads and the sedentary world. Brill's Inner Asian Library. Cioffi-Revilla, C., Rogers, J. D., Wilcox, S. P. & Alterman , J. (2008). Computing the Steppes: Data Analysis for Agent-Based Modeling of Polities in Inner Asia, The 104th Annual Meeting of the Amer. Pol. Sci. Assoc., Boston, MA, August 28–31. Cosgel, M. M. & Miceli, T. J. (2013) Theocracy. Working papers 2013-29, University of Connecticut, Department of Economics. Currie, T. E., Turchin, P., Turner, E., & Gavrilets, S. (2020). Duration of agriculture and distance from the steppe predict the evolution of large-scale human societies in Afro-Eurasia. Humanities and Social Sciences Communications, 7(1). Di Cosmo, N. (1999). State formation and periodization in inner Asian history. Journal of World History, 10(1), 1-40. doi:10.1353/jwh.2005.0008. Golden, P. B. (2018). The stateless nomads of central Eurasia. Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity, 317-332. https://doi.org/10.1017/9781316146040.024 Golden, P. B. (2011). Central Asia in world history. Oxford University Press, USA. Harish, S., & Paik, C. (2019). Historical state stability and economic development in Europe. Political Science Research and Methods, 8(3), 425-443. Khalid, A. 2021. Central Asia: A New History from the Imperial Conquests to the Present. Princeton University Press. Khazanov, A. (2015). Pastoral nomadic migrations and conquests. In B. Kedar & M. Wiesner-Hanks (Eds.), The Cambridge World History, pp. 359-382. Khazanov, A., Crookenden, J. & Gellner, E. (1994). Nomads and the Outside World., The University of Chicago Press. Ko, C. Y., Koyama, M., & Sng, T. (2018). Unified China and divided Europe International Economic Review, 59(1), 285-327. Koryakova, L. (1996). Social trends in temperate Eurasia during the second and first millennia BC. Journal of European Archaeology, 4(1), 243-280. Kradin, N. (2018). Ancient Steppe Nomad Societies. Oxford Research Encyclopedia of Asian History. Retrieved 27 Mar. 2021. Kradin, N. (2002). Nomadism, evolution and world-systems: Pastoral societies in theories of historical development. Journal of World-Systems Research, 368-388. Rogers, J. D. (2012). Inner Asian states and empires: Theories and synthesis. Journal of Archaeological Research, 20(3). Saeed, K., Pavlov, O. V., Skorinko, J., & Smith, A. (2013). Farmers, bandits and soldiers: A generic system for addressing peace agendas. System Dynamics Review, 29(4), 237-252. Sinopoli, C. M. (1994). The archaeology of empires. Annual Review of Anthropology 23: 159–180. Szostak, R. (2021). Making sense of world history. 1st Edit. Routledge, London. Turchin, P. 2003. Historical dynamics: Why states rise and fall. Princeton, NJ: Princeton University Press. Turchin, P. (2009). A theory for formation of large empires. Journal of Global History, 4(2), 191-217. Turchin, P., Currie, T. E., Turner, E. A., & Gavrilets, S. (2013). War, space, and the evolution of old world complex societies. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(41), 16384-16389. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 64 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |