اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 57 |
| تعداد شماره‌ها | 1,866 |
| تعداد مقالات | 14,923 |
| تعداد مشاهده مقاله | 32,788,794 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,269,245 |
تکوین فعل مرکب در زبانهای ایرانی | ||
| علم زبان | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1402 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ls.2023.73568.1578 | ||
| نویسنده | ||
| بابک شریف* | ||
| گروه زبان‌شناسی، دانشکدة زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف این پژوهش، بررسی پیشینة شکل‌گیری زنجیره‌های موسوم به «فعل مرکب» در زبانهای ایرانی است. بدین منظور، متونی از سه دورة ایرانی باستان، ایرانی میانه و ایرانی انتخاب و نمونه‌‌های انواع محمول مرکب اعم از افعال پیشوندی، انضمامی، ترکیبی، اسنادی، عبارت فعلی و جز آن در این متون مورد تحلیل قرار گرفتند. از دورة ایرانی باستان، متونی از اوستا و کلیة کتیبه‌های فارسی باستان، از دورة ایرانی میانه، متونی از فارسی میانة زردشتی متقدم و متأخر و همچنین سغدی انتخاب گردیدند. بر این اساس، در دورة ایرانی باستان، بخش اعظم محمول‌های غیربسیط را افعال پیشوندی تشکیل می‌دهند و به همین سبب نیاز چندانی به «افعال مرکب» احساس نمی‌شده است. با این حال الگوهای «فعل مرکب» از همین دوره در زبان وجود داشته است. با تثبیت جایگاه پیشوندهای فعلی در فارسی باستان که حرکتی در خلاف جهت تحلیلی شدن زبان بود، الگوهای موجود برای تشکیل انواع «فعل مرکب» فعال شدند و فعل کردن در این میان نقش عمده‌ای در مقام جزء فعلی محمول مرکب ایفا نمود. در دورة ایرانی میانه و با غیرفعال شدن برخی از پیشوندهای فعلی و تجزیه‌ناپذیری افعال پیشوندی، روند کاهش افعال پیشوندی و تولید «افعال مرکب» جدید شدت یافت و همکردهای جدیدی وارد این ساخت گردیدند. در دورة ایرانی نو و مشخصاً در زبان فارسی، همراه با تداوم کاهش افعال پیشوندی و افزایش «افعال مرکب»، دو عامل دیگر در شکل‌گیری افعال مرکب نقش داشت: نخست، نیاز به ساختن فعل با عناصر قرضی، و دیگری گرایش به هم‌ترازسازی افعال بسیط بی‌قاعده از طریق تبدیل آنها به «فعل مرکب». | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فعل مرکب؛ فعل پیشوندی؛ فعل سبک؛ زبانهای ایرانی؛ فارسی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 27 |
||
Scholarly Journals Management System © 1991.05.01 by Allameh Tabatabaei University is
licensed under Attribution-NonCommercial 4.0 International.
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب