تعداد نشریات | 57 |
تعداد شمارهها | 1,864 |
تعداد مقالات | 14,906 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,724,318 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,239,679 |
واکاوی و تحلیل نقش سیاست قومی در ساختار سیاسی افغانستان (دورهی معاصر) | ||
پژوهشنامه روابط جهانی | ||
دوره 1، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 201-240 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jrgr.2023.70052.1045 | ||
نویسندگان | ||
مرتضی نورمحمدی* 1؛ حدیثه احمدی2 | ||
1دانشیار روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
ساختار سیاسی در افغانستان بر محوریت سیاست قومی شکلگرفته است و حاکمیت این کشور از بدو تأسیس تاکنون بر پایه تک قومی(پشتون) استوار بوده و از مشارکت گروههای عمده قومی در ساختار سیاسی کشور بهشدت اجتناب کرده است. هدف اصلی در این پژوهش تحلیل و ارزیابی سیاست تک قومی در ساختار سیاسی بوده درحالیکه این کشور دارای تنوع قومی است. پرسش اصلی در این مقاله، عبارت است از: نقش سیاست قومی در ساختار سیاسی افغانستان، در دوره معاصر چگونه بوده است؟ در پاسخ، به این پرسش، این فرضیه مطرح میگردد که ساختار سیاسی بر مبنای سیاست قومی در افغانستان، بر محوریت قوم حاکم بوده است و دولتهای مختلف از ویژگیها و رویکردهای همسان و ناهمسان برخوردار بوده و علاوه بر آن، کوتاهیهای دولتهای حاکم، گاهی با مقاومت جامعه سنتی و قبیلهای افغانستان مواجه شدند. سیاست قومی دارای الگوها و مدلهای سهگانه است که حاکمان افغانی در برخی دورههای حاکمیت خود از مدل همانندسازی قومی و در برخی از دورههای دیگر از مدل تکثرگرایی قومی، بهره گرفته است و درنهایت برخی از حاکمان از الگو و مدل وحدت در کثرت استفاده کردند. روش تحقیق در پژوهش حاضر، روش توسعهای و کاربردی است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که افغانستان، یکی از کشورهای است که دارای تنوع قومی است. دولتهای مختلف، مبتنی بر نوع نگاه به مؤلفه تنوع قومی و با توجه به ویژگیهای این ساختار موزاییکی اقوام، اقدام به سیاست قومی کرده است. بااینوجود، حاکمان افغانستان تاکنون نتوانستند از رهیافت و مدل سیاست قومی بر طوری مناسب بهرهمند شوند. ازاینرو، این کشور تا هنوز نیز، دستخوش تضادها و حتی تقابل قومی است و همچنان از ناامنی و بیثباتی آن رنج میبرند. | ||
کلیدواژهها | ||
سیاست قومی؛ ساختار سیاسی؛ تنوع قومی؛ همانندسازی؛ تکثرگرایی و وحدت در کثرتگرایی | ||
مراجع | ||
فارسی
احمد رشید (1379)، طالبان، نفت و بازی بزرگ جدید، ترجمه اسدالله شفایی و صادق باقری، تهران، نشر هستی.
اخلاقی، محمداسحاق،(1380)، هزارهها در جریان تاریخ و فرازهای تاریخ سیاسی، اجتماعی افغانستان، ج دوم، قم: شرایع.
ارزگانی، مسیح، (1390)، افغانستان رنگینکمان اقوام، کابل، انتشارات میراث خراسان.
آروین، ایوب، (1380)، راهحلهای ممکن برای مشکل قومی در افغانستان،
http://mehrwatan.com/wp
افضلی، شاهین فیروز، (1385)، تجاوز آمریکا به افغانستان، تهران، خلیلیان.
آیتی، عبدالقیوم، (1400)، نقش هزارهها در ساختار سیاسی حکومت حامدکرزی، تاریخ اسلام در آیینه و اندیشهها، سال 13، شماره 20، قم، مجتمع آموزش عالی فقه.
ایوبی، عیسیخـان،(1396)، اشـرف غنـی، فیلسـوف شـاه یـا قـومپرسـت؟، ترجمـه جلیـل پـژواک، برگرفته از الجزیره،ttps://www.etilaatroz.com/
باقری، اسماعیل، (1396)، ساختار سیاسی افغانستان، رئیسجمهور و رئیس اجراییه، شماره 69، تهران، مطالعات راهبردی جهان اسلام.
تاجیک، محمدرضا و شریفی، علیرضا (1388)، موانع گفتمان دموکراسی در افغانستان، علوم سیاسی، سال8۹، شمارۀ42.
چگنیزاده، غلامعلی و صحرایی، محمدرضا، (1394)، ارزیابی فرایند صلحسازی در افغانسـتان پس از توافقنامه بن 2001 م، پژوهش راهبردی سیاست، سال4، شمارۀ14. حسینخانی، الهام،(1390)، امنیت افغانستان و مسئله قدرتیابی دوباره طالبان، علوم سیاسی، شمارۀ 16.
حفیظ، حفیظ الله، (1397)، بررسی تطبیقی نقش ایران و عربستان سعودی در مدیریت منازعه افغانستان(2017 ـ 2001م، پایاننامه کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه فردوسی مشهد.
حیدری، محمدعلی و رهنمود، حمید، (1390)، افغانسـتان، نیروهای بیگانه و چالش دولت- ملتسازی، رهنامه سیاستگذاری، سال2، شماره4.
خاتمی خسروشاهی، سید ابراهیم، (1383)، کتاب آسیا (ویژه افغانستان پس از طالبان)، تهران، انتشارات: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابر معاصر.
دارالانشای شورای وزیران دولت جمهوری اسلامی افغانستان، (2005م)، آماری رسمی کارمندان دولت، کابل، اداره نظارت و ارزیابی.
دهشـیار، حسـین (1389)، اسـتراتژی ضـدشـورش باراک اوباما در افغانسـتان، رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، منتشـر در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی.
دهشــیار، حســین (1391 )، پارادوکس امریکا در افغانســتان: هویت چندگانه و حاکمیت تقسیمپذیر، روابط خارجی، سال4، شمارۀ3.
دهشـیار، حسـین، (1387)، آمریکا و پارادایم قومی در افغانستان، اطلاعات سیاسی اقتصادی، منتشر در پژوهشـگاه علوم انسـانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسـانی، شمارۀ258ـ 257. دهشـیار، حسـین، (1388)، ناکامیهای آمریکا در افغانستان، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارۀ270ـ 269. دهشـیار، حسـین،(1389)، اسـتراتژی ضـدشـورش باراک اوباما در افغانسـتان، رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، منتشـر در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی. دهشــیار، حســین،(1391)، پارادوکس آمریکا در افغانســتان: هویت چندگانه و حاکمیت تقســیمپذیر، روابط خارجی، سال4، شمارۀ9.
دولتآبادی، بصیراحمد،(1371)، شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان، قم، مؤلف.
رضاپور، قوشچی، محمد و نادری، محمود،(1393)، جهانیشدن و تکثرگرایی قومی در ایران، چالش و فرصتها، مطالعات راهبردی جهانیشدن، سال4، شمارۀ3.
زاهدی علی جان، (1379)، روایت شکست اقوام محکوم در افغانستان، قم، شفا.
سـجادی، عبدالقیوم، (1380)، جامعهشـناسیسیاسی افغانستان، قم، بوستان کتاب.
شاران، تیمور، (1396)، دولت شبکهای، ترجمه حسن رضایی. کابل، واژه
طنین، ظاهر، (1384)، افغانستان در قرن بیستم (1900-1996)، تهران، عرفان، چاپ دوم.
غبار، میرغلاممحمد، (1368)، افغانستان در مسیرتاریخ، ج4، ناشر مرکز انقلاب با همکاری جمهوری غلامی شـکارسـرایی، محمدرضـا، (1395)، تحلیل گفتمان سیاستهای قومی پس از انقلاب اسلامی؛ باتأکیدبر دورۀ 1376ـ 1368، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره2، شمارۀ 20.
فرزانهپور، حسـین و یوسـفزهی، ناصـر،(1396)، کاربست تاریخی نظریه نخبگان و آسیبشناسی نقش کارگزاران بر شکنندگی دولتهای افغانستان، پژوهشهای سیاسی اسلام، سال هفتم، شماره1.
گروه سینا، (1381)، افغانستان در سه ده اخیر، قم، ثقلین.
مجله صراط، (1377)، گزارش حقوق بشر سازمان ملل درباره جنایات طالبان در مورد هزارهها، مزارشریف، شمارههای پنجم و ششم.
مصداق، نبی،(1385)، افغانستان: ضعف سیاسی و مداخله خارجی، سیاست خارجی، سال20، شمارۀ2و3.
منصور، عبدالحفیظ، (1371)، زخم خونین تحولات نظامی جهاد افغانستان، کابل.
موسوی، سیدعسکر، (1379)، هزارههای افغانستان در تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و سیاست، ترجمه اسدالله شفایی، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی نقش سیمرغ.
میرعلی بیداخویی، محمدعلی و محسـنی، محمد (1395)، توسعه سیاسی افغانـستان و نقش بازدارنده قومیتگرایی در شکلگیری آن؛ اولین همایش بینالمللی بحرانهای ژئوپلیتیکی جهان اسـلام.
ناصـری داودی، عبدالمجید،(1381)، افغانسـتان و نظام سیاسیآینده؛ مجموعه مقالات، قم: انتشارات زلال کوثر.
نشاط، زلمی، همکاران، (1396)، راه دشوار مردمسالاری در افغانستان، کابل: انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان.
نظری، علیاشرف و ســازمند، بهاره، (1394)، مدلها و الگوهای مدیریت تنوعات هویتی و قومی: ارائه راهکارهایی برای ایران، سیاستگذاری عمومی، دوره8، شماره8.
الوانی، سـیدمهدی و همکاران،(1395)، بررسـی تنوع در سـیاستگذاری فرهنگی ایران؛ مطالعه موردی: قانون اسـاسی و سند نقشه مهندسی فرهنگی، دین و سیاست فرهنگی، شماره7.
وزارت عدلیه،(1382)، مجموعه قوانین اساسی افغانستان،کابل، انتشارات وزارت عدلی.
یزدانپناه، کیومرث و احمدی، سیدجلال، (بهار1400)، جایگاه اقوام در شکلگیری ساختار سیاسی و حاکمیت افغانستان بعد از 2001م، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 51، ش1.
Refrences Barfied, Thomas (2005) Afghansistan is not the Balkans: Ethnicty and Its Political Consequences from a central Eurasian Perspective, Central Eurasin Studies review, Vol 4, and No1. Ali, Frishta (2015) Afghanistan: The rise of ethnic consciousness through history; acomprehensive overview of the origin of the Afghan conflict. Available. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 117 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |