تعداد نشریات | 57 |
تعداد شمارهها | 1,864 |
تعداد مقالات | 14,906 |
تعداد مشاهده مقاله | 32,724,311 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,239,676 |
تدوین مدل فرآیندی خرد بر اساس منابع اسلامی: نظریه داده بنیاد | ||
فرهنگ مشاوره و روان درمانی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آبان 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qccpc.2023.68657.2969 | ||
نویسندگان | ||
علی بیات* 1؛ حمید رفیعی هنر2؛ محمدرضا جهانگیرزاده3 | ||
1دانشجوی دکتری روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
2استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران | ||
3استادیار گروه روانشناسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم، ایران | ||
چکیده | ||
با وجود سابقه گسترده «خرد» در متون فلسفی و دینی، ورود آن به روانشناسی به چند دهه اخیر باز میگردد. هدف از این پژوهش، طراحی مدل فرآیندی خرد با تاکید بر آموزههای دینی و بررسی میزان روایی آن بود. روش این تحقیق کیفی از نوع داده بنیاد بود و به منظور بررسی روایی محتوایی از روش توصیفی زمینهیابی استفاده شد. با تشکیل حوزه معنایی، مفاهیم متناظر با خرد در منابع اسلامی شناسایی شد و در چهار مرحله کدگذاری باز، متمرکز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. حاصل این مرحله دستیابی به 1276 کد باز، 344 کد متمرکز، 84 کد محوری، 19 مقوله و 10 مولفه اصلی خرد بود. این مولفهها عبارتند از: علم، تمییز، پردازش ذهنی، مهار، اتقان در عمل، کیاست، فراست، بصیرت، فقاهت و تیزفهمی. سپس، روابط فرضی میان این مولفهها و فرآیند دستیابی به خردورزی بررسی شد. یافتهها نشان داد، روابط فرضی میان این ده مولفه در دو سطح «مقولههای هستهای» و «حوزههای کنشوری» طبقهبندی میشوند. بر این اساس، خرد در هسته دارای عناصر اساسی «شناخت»، «مهار»، «تشخیص»، «پردازش»، و «عمل متقن» است که در حوزه درونفردی به «ادراک بهترین منفعت» و حوزه برونفردی به «بینش»، «ادراک انگیزه و اهداف درونی»، «ادراک مفاهیم و اشیاء»، و «تیزفهمی» منجر شد. نتایج حاصل، طراحی مدل فرآیندی خردورزی بود که توسط 6 کارشناس علوم اسلامی و روانشناسی مورد ارزیابی قرار گرفته و با استفاده از «شاخص روایی محتوایی(CVI)» تحلیل و مطلوب ارزیابی شد. نتایج حاصل از مدل فرآیندی خرد، مقدمهای برای طراحی مقیاس و مداخلات آموزشی و درمانی خرد است. | ||
کلیدواژهها | ||
خرد؛ مدل فرآیندی؛ روانشناسی اسلامی؛ نظریه داده بنیاد | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 39 |