دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,213
تعداد مقالات17,978
تعداد مشاهده مقاله55,262,053
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,909,409
خادمی, امیر, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. (1402). رویکردی جامعه‌‌شناختی نسبت به گذار از گفتمان گناهواره به گفتمان فنی درباره‌‌ی جرم در حقوق ایران پس از انقلاب. سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(44), 89-124. doi: 10.22054/jclr.2024.71879.2554
امیر خادمی; سید محمد جواد ساداتی; عبدالرضا جوان جعفری. "رویکردی جامعه‌‌شناختی نسبت به گذار از گفتمان گناهواره به گفتمان فنی درباره‌‌ی جرم در حقوق ایران پس از انقلاب". سامانه مدیریت نشریات علمی, 12, 44, 1402, 89-124. doi: 10.22054/jclr.2024.71879.2554
خادمی, امیر, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. (1402). 'رویکردی جامعه‌‌شناختی نسبت به گذار از گفتمان گناهواره به گفتمان فنی درباره‌‌ی جرم در حقوق ایران پس از انقلاب', سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(44), pp. 89-124. doi: 10.22054/jclr.2024.71879.2554
خادمی, امیر, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. رویکردی جامعه‌‌شناختی نسبت به گذار از گفتمان گناهواره به گفتمان فنی درباره‌‌ی جرم در حقوق ایران پس از انقلاب. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 12(44): 89-124. doi: 10.22054/jclr.2024.71879.2554

رویکردی جامعه‌‌شناختی نسبت به گذار از گفتمان گناهواره به گفتمان فنی درباره‌‌ی جرم در حقوق ایران پس از انقلاب

فصلنامه پژوهش حقوق کیفری
مقاله 3، دوره 12، شماره 44، مهر 1402، صفحه 89-124    اصل مقاله (766.38 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jclr.2024.71879.2554
نویسندگان
امیر خادمی1؛ سید محمد جواد ساداتی* 2؛ عبدالرضا جوان جعفری3
1دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران
3استاد گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
 
گفتمان کیفری در ایران پساانقلاب، دو دوره‌‌ی متفاوت را تجربه کرده است؛ نخست، گفتمان گناهواره و برقراری پیوند بین جرم و گناه در دهه‌‌ی نخست انقلاب و سپس گفتمان فنی در دهه‌‌های بعد. در دهه‌‌ی نخست انقلاب، با ایجاد پیوند میان جرم و گناه رفتارهایی مانند شرب خمر، لواط، قوادی و بی‌‌حجابی جرم‌‌انگاری شدند و همچنین به تبع آن کیفرهای شرعی نیز به متن قوانین موضوعه راه پیدا کردند. برقراری پیوند مذکور نشان از گناهواره بودن گفتمان کیفری در این دهه دارد. ارتکاب جرم‌‌‌‌ در گفتمان گناهواره از رهگذر برقراری پیوند میان جرم و گناه به مثابه‌‌ی تقابل با اراده‌‌ی‌‌ خداوند و کیفر نیز به منزله‌‌ی واکنشی جهت احیاء اراده‌‌ی الهی به تصویر کشیده شد. در دهه‌‌های بعد، قرائت‌‌ها از رفتار مجرمانه تا حدود قابل‌‌توجهی تغییر کرد. زین‌‌پس قرائتی فنی از جرم ارائه گشت و رفتار مجرمانه به‌‌ منزله‌‌ی رفتاری در جهت نقض نظم اجتماعی موجود و نمادی از بی‌‌احترامی به ارزش‌‌های جامعه تلقی شد. بدین ترتیب، کیفر نیز به ‌‌مثابه‌‌ی پاسخی فنی در مقابل بزهکاری به تصویر کشیده شد. هرچند در مطالعات مرسوم حقوق کیفری علت این گذار به منزله‌‌ی جلوه‌‌ای از پررنگ شدن اندیشه‌‌ی اصلاح و بازپروری پنداشته می‌‌شود، اما ملاحظات جامعه‌‌شناختی پژوهش پیش‌‌رو اثبات می‌‌کند که تحولات گفتمانی نسبت به جرم پیوند نهانی با مناسبات ساختاری قدرت، تحول در اشکال کنترل اجتماعی و تحولات ساختاری جامعه برقرار می‌‌کند.
 
 
 
کلیدواژه‌ها
گفتمان گناهواره؛ گفتمان فنی؛ مناسبات قدرت؛ پیوند بین جرم و گناه؛ جامعه‌‌ی قدسی؛ قدرت دیوان‌‌سالار
مراجع
  • آبراهامیان، یرواند. (1397). تاریخ ایران مدرن. (ترجمه محمد ابراهیم فتاحی). تهران، نشر نی.
  • اسفندیاری بهرآسمان، محمدصالح. (1393). تولد و استمرار زندان از منظر جامعه‌‌شناسی کیفر. پایان‌‌نامه‌‌ی کارشناسی‌‌ارشد. گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی. دانشکده‌‌ی حقوق و علوم‌‌سیاسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
  • اسفندیاری بهرآسمان، محمدصالح. (1399). کارکرد مجازات به عنوان یک عامل فرهنگی در جامعه معاصر ایران. پایان‌‌نامه‌‌ی دکترا. گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی. دانشکده‌‌ی حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
  • پایگاه اطلاع‌‌رسانی و خبری جماران. تحولات دینداری مردم ایران طی 4 دهه اخیر گفتگو با دکتر محمدرضا طالبان (1394). آخرین بازدید در تاریخ 11 آبان ماه 1401. [https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-81639].
  • تیریکیین، ادوارد ای. (1399). «دو قانون تحول کیفری دورکهایم»، مقاله در: سید درید موسوی مجاب و مریم مذهب (مترجم)، جستارهایی در جامعه شناسی کیفری. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه‌‌ی قضاییه.
  • جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا، و ساداتی، سیدمحمدجواد. (1392). «دورکهایم و کارکردگرایی در شناخت کیفر»، فصلنامه‌‌ی تعالی حقوق، شماره‌‌ی 4.
  • جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا؛ ساداتی، سیدمحمدجواد. (1394). ماهیت فلسفی و جامعه شناختی کیفر. تهران، نشر میزان.
  • جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا. (1392). تحولات جامعه‌‌شناسی کیفر: «از دورکهایم تا گارلند»، مقاله در: دایره المعارف علوم جنایی(مجموعه تازه‌‌های علوم جنایی). کتاب دوم. زیرنظر علی‌‌حسین نجفی ابرندآبادی. تهران، نشر میزان.
  • حسن‌‌زاده، اسماعیل. (1386). «هویت ملی در شعارهای انقلاب اسلامی»، فصلنامه‌‌ی مطالعات ملی، شماره‌‌ی 31.
  • رفیع پور، فرامرز. (1396). توسعه و تضاد: کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • ساداتی، سیدمحمدجواد. (1398). مجازات و کنترل اجتماعی: تبارشناسی پیوند قدرت و واکنش های کیفری. تهران، نشر میزان.
  • ساداتی، سیدمحمدجواد، و نوبهار، رحیم. (1397). «تاملی در زمینه‌‌های شکل گیری سیاست کیفری سخت‌‌گیرانه در دهه‌‌ی نخست انقلاب اسلامی ایران»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، شماره‌‌ی 17.
  • طاهری، سمانه. (1392). سیاست کیفری سخت‌‌گیرانه. تهران، نشر میزان.
  • فرازمند، علی. (1396). «دیوان سالاری و انقلاب: مورد ایران اسلامی»، پایگاه اطلاعاتی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (http://www.imam-khomeini.ir).
  • فرجی، مهدی و کاظمی، عباس. (1388). «بررسی وضعیت دین‌‌داری در ایران: (با تاکید بر داده‌‌های پیمایش‌‌های سه دهه‌‌ی گذشته)»، فصلنامه‌‌ی تحقیقات فرهنگی، شماره‌‌ی 6.
  • کلانتری، میترا و کلانتری، عبدالحسین. (1391). «دین‌‌داری در نسل‌‌های مختلف (مطالعه‌‌ی موردی شهرستان ساری)»، فصلنامه‌‌ی مطالعات و تحقیقات اجتماعی، شماره‌‌ی 2.
  • کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. آخرین بازدید در تاریخ 11 آبان ماه 1401. [https://www.ical.ir].
  • گیدنز، آنتونی و بردسال، کارن. (1399). جامعه‌‌شناسی (ترجمه‌‌ی حسن چاوشیان). تهران، نشر نی.
  • منوچهری، عباس. (1386). «ماهیت عقلانیت در اندیشه‌‌ی ماکس وبر»، ماهنامه‌‌ی اطلاعات حکمت و معرفت، شماره‌‌ی 16.
  • نجف‌‌زاده، مهدی. (1397). جا‌‌به‌‌جایی دو انقلاب؛ چرخش‌‌های امر دینی در جامعه‌‌ی ایرانی. تهران، انتشارات تیسا.
  • نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1391). «جهانی شدن جرم»، در: تقریرات درس جرم‌‌شناسی، به کوشش سمانه طاهری و عاطفه شیخ‌‌ اسلامی (به ویرایش مجید صادق‌‌نژاد نائینی). دسترس پذیر در: (lawtest.ir).
  • نجفی ابرندآبادی، علی حسین. (1398). «پیوند حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی». مقاله در: افق‌‌های نوین حقوق کیفری: نکوداشت‌‌نامه‌‌ی استاد دکتر حسین آقایی نیا. گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی دانشکده‌‌ی حقوق و علوم سیاسی و مؤسسه‌‌ی تحقیقات جزایی و جرم‌‌شناسی دانشگاه تهران، با همکاری بنیاد حقوقی میزان. تهران، نشر میزان.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌‌حسین. (1398). «علوم جنایی در رویارویی با رویدادهای سیاسی (درآمدی بر تحولات حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی در پرتو انقلاب مارکسیستی – لنینیستی روسیه». مقاله در: دایره‌‌المعارف علوم‌‌ جنایی. کتاب چهارم. زیرنظر علی حسین نجفی ابرندآبادی. تهران، نشر میزان.
  • نورپور، محسن. (1399). تحلیل جامعه‌‌شناختی پیوند میان تحول در گفتمان‌‌های حاکم و تحول در کیفرهای بدنی در ایران. پایان‌‌نامه‌‌ی دکترا. گروه حقوق جزا و جرم‌‌شناسی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
  • نورپور،محسن؛ جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا و ساداتی، سیدمحمدجواد. (1398). «تحلیل جامعه‌‌شناختی تعامل میان سیاست کیفری رسمی و اخلاق تنبیهی وجدان‌‌جمعی (مطالعه‌‌ی موردی میزان کیفرگرایی افکار عمومی شهرستان مشهد در مجازات‌‌های شدید بدنی)»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، شماره‌‌ی 2.
  • نورپور، محسن و ساداتی، سیدمحمدجواد. (1400). «مطالعه‌‌ی جامعه‌‌شناختی تحولات مجازات در ملاعام در جامعه‌‌ی پساانقلاب ایران»، مجله‌‌ی پژوهش‌‌های حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، شماره‌‌ی 17.
  • نیازپور، امیرحسین. (1392). «نقش گفتمان دانشگاهیان در تحولات عدالت کیفری»، مقاله در: بایسته‌‌های پژوهش در نظام عدالت کیفری. اداره‌‌ی کل دفتر آموزش و پژوهش سازمان قضایی نیروهای مسلح. تهران، نشر میزان.
  • وبر، ماکس. (1384). اقتصاد و جامعه (ترجمه‌‌ی عباس منوچهری، مهرداد ترابی‌‌نژاد و مصطفی عمادزاده). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌‌ها (سمت).
  • وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. (1394). یافته‌‌های پیمایش ملی ارزش‌‌ها و نگرش‌‌های ایرانیان؛ موج سوم (1394). تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
  • Abrahamian, Yervand, A History of modern Iran, translated by Mohammad Ebrahim Fatahi, 18th Publication, (Tehran: Ney Publishing, 2017), [In Persia].
  • Esfandiari Behrasman, Mohammad Saleh, The birth and continuation of the prison from the perspective of the sociology of punishment, Master's thesis. Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Sciences, Mashhad Ferdowsi University, (2013), [In Persia].
  • Esfandiari Behrasman, Mohammad Saleh, The function of punishment as a cultural factor in contemporary Iranian society, PhD thesis, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, Mashhad Ferdowsi University, (2019), [In Persia].
  • Jamaran information and news base, Changes in Iranian people's religiosity during the last 4 decades, conversation with Dr. Mohammad Reza Taliban (2014), [In Persia]. https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-81639
  • Tirikiin, Edward E. "Durkheim's two laws of criminal transformation", article in: Seyed Doraid Mousavi Mojab and Maryam Madhab (translator), Essays in Criminal Sociology, (Tehran: Judiciary Press and Publishing Center, 2019), [In Persia].
  • Javan Jafari Bojnordi, Abdul Reza, and Sadati, Seyyed Mohammad Javad, "Durkheim and Functionalism in Understanding Punishment", Quarterly Journal of Excellence in Law, 5 (2012), [In Persia].
  • Javan Jafari Bojnordi, Abdul Reza; Sadati, Seyyed Mohammad Javad, Philosophical and sociological nature of punishment, 1st Publication, (Tehran: Mizan Publishing, 2015), [In Persia].
  • Javan Jafari Bojnordi, Abdul Reza, Developments in the sociology of punishment: "From Durkheim to Garland", article in: Encyclopedia of Criminal Sciences (New Collection of Criminal Sciences). Second Vol, 1st Publication, Under the supervision of Ali-Hossein Najafi Abrandabadi, (Tehran: Mizan Publishing, 2012), [In Persia].
  • Hassanzadeh, Ismail, “National identity in the slogans of the Islamic revolution”, National Studies Quarterly, No, 31, (2007). [In Persia].
  • Rafipoor, Faramarz, Modernization and Conflict: An Attempt toward to analysis the Islamic revolution and Iran's social issues,11th Publication, (Tehran: Publishing Company 2016), [In Persia].
  • Sadati, Seyyed Mohammad Javad. Punishment and social control, 1st Publication, (Tehran: Mizan publishing, 2020). [In Persia].
  • Sadati, Seyyed Mohammad Javad & Nobahar, Rahim, “A Reflection on the Backgrounds of emergence of Harsh Penal Policy in the First Decade of Islamic Revolution of Iran”, contemporary Comparative Legal Studies, No, 9, 17(2018), [In Persia].
  • Taheri, Samaneh. Strict criminal policy, 1st Publication, (Tehran: Mizan Publishing, 2013). [In Persia].
  • Farazmand, Ali, "The Bureaucracy and Revolution: The Case of Islamic Iran", database of Imam Khomeini's Writing and Publishing Institute, (2016), [In Persia]. (http://www.imam-khomeini.ir)
  • Faraji, Mahdi & Kazemi, Abbas. “Studying Religiosity in Iran”. Journal of Iranian Cultural Research, No. 2, (2009), [In Persia].
  • Kalantari, Mitra & Kalantari, Abdolhossein, “Religiosity in Different Generations in Iran; Case Study: Sari City”, Quarterly of Social Studies and Research in Iran, No, 2, (2012), [In Persia].
  • Library, museum and document center of the Islamic Council. [In Persia]. https://www.ical.ir
  • Giddens, Anthony and Birdsall, Karen, Sociology (translated by Hasan Chavoshian), 16th Publication, (Tehran: Ney Publishing, 2019), [In Persia].
  • Manouchehri, Abbas, "The nature of rationality in the thought of Max Weber", monthly information of wisdom and knowledge, No, 16, (2007). [In Persia].
  • Najafzadeh, Mehdi. The exchange of two revolutions; Reversals of religious matters in Iranian society, 2end Publication, (Tehran: Tisa Publications, 2017), [In Persia].
  • Najafi Abrandabadi, Ali Hossein, "The link between criminal law and criminology", Article in: The new horizons of criminal law: a note of professor Dr. Hossein Aghaei Nia, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science and Institute of Criminal Research and Criminology, University of Tehran, in cooperation with Mizan Legal Foundation, (Tehran: Mizan Publishing, 2018), [In Persia].
  • Najafi Abrandabadi, Ali-Hossein, "Criminal sciences in the confrontation with political events (an introduction to the evolution of criminal law and criminology in the light of the Marxist-Leninist revolution of Russia" article in: Encyclopaedia of Criminal Sciences, The fourth volume, 1st Publication, (Tehran: Mizan Publishing, 2018), [In Persia].
  • Nurpour, Mohsen, Sociological analysis of the link between the change in ruling discourses and the change in corporal punishments in Iran, PhD thesis, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, Mashhad Ferdowsi University, (2019). [In Persia].
  • Nourpour, M., Javan Jaffari Bojnordi, A., & Sadati, Seyyed Mohammad Javad, “The Sociological Analysis of between formal criminal policy and punitive ethics of society (Case study: The degree of attribution of public opinion in Mashhad city in severe physical punishment)”, Criminal law and Criminology Studies, No. 2, (2020). [In Persia].
  • Nourpour, M & Sadati, Seyyed Mohammad Javad, “Sociological study of the developments of punishment in public in post-revolutionary Iran”, Journal of Criminal Law and Criminology, No. 17, (2021). [In Persia].
  • Niazpour, Amir Hossein. “The role of academics' discourse in the evolution of criminal justice”, article in: research requirements in the criminal justice system, The General Department of the Education and Research Office of the Judicial Organization of the Armed Forces, 1st Publication, (Tehran: Mizan Publishing, 2012). [In Persia].
  • Weber, Max. Economy and society (translated by Abbas Manouchehri, Mehrdad Tarabinjad and Mostafa Emadzadeh), 1st Publication, (Tehran: Organization for Studying and Compiling Humanities Books of Universities (Samt), 2005). [In Persia].
  • Ministry of Culture and Islamic Guidance. The findings of the national survey of values and attitudes of Iranians; The third wave (2014). (Tehran: Research Institute of Culture, Art and Communication, 2014). [In Persia].
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 607
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 689


login