| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,218 |
| تعداد مقالات | 18,043 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,659,505 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,977,018 |
سیاست دولتی اصلاحات ارضی و بحران آب در ایران | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 36، بهمن 1402، صفحه 173-208 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2022.48065.785 | ||
| نویسندگان | ||
| مسعود غفاری1؛ حبیب رضازاده* 2 | ||
| 1دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| سیاستهای دولتی به دلیل تأثیر عمیقشان، واجد تبعات فراوانی هستند؛ مخصوصا اگر این سیاستها تغییر نهاد مالکیت را هدف قرار دهند. کشور ایران امروزه با بحران آبی مواجه است که علل و دلایل مختلفی دارد، از جمله افزایش جمعیت، کشاورزی سنتی، خشکسالیهای اخیر و ... اما میتوان به دلایل دیگری نیز برای بحران آب فعلی اشاره کرد که شاید در نگاه اول بهاندازه علل و دلایل فوقالذکر آشکار نباشند؛ اما در طی تاریخ منجر به اتفاقات دیگری شدهاند و امروزه میتوان در بررسی بحران آب تأثیرات آنها را مشاهده کرد. یکی از علل بحران آب که ریشه در تصمیمات نهاد دولت دارد، سیاست دولت در خصوص تغییر حقوق مالکیت با انجام اصلاحات ارضی است. سؤال تحقیق این است که، نقش سیاست اصلاحات ارضی در بحران آب چیست و چگونه عمل کرده است؟ اصلاحات ارضی، سیاستی است که به باز توزیع زمینهای زراعی مرغوب و البته در حالت کلی به باز توزیع کلیه منابع کشاورزی از جمله منابع آبی میپردازد. برای بررسی چگونگی تأثیر سیاست دولتی اصلاحات ارضی بر بحران آب فعلی از چارچوب نظری نهادگرایی جدید و روش کتابخانهای بهره جستهایم. در پی تغییر نهاد قانون مالکیت در پی اصلاحات ارضی توسط دولت و تداوم آن بهنوعی دیگر در پس از انقلاب، زمینهای زراعی خُرد و پراکندهشدهاند. خُرد و پراکندگی زمینهای زراعی نیز منابع آبی را با مشکلات متعددی مواجه کرده است، درنتیجه آن، افزایش بهرهبردار خُرد و حلقههای چاه مجاز و غیرمجاز برای استخراج آبهای زیرزمینی و موجب تشدید و تعمیق بحران در منابع آبی شده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اصلاحات ارضی؛ بحران آب؛ نهادگرایی؛ آب زیرزمینی؛ کشاورزان | ||
| مراجع | ||
|
فارسی
آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گلمحمدی و ابراهیم فتاحی، نشر نی.
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1383)، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، نشر نی.
ازکیا، مصطفی (1374)، جامعهشناسی توسعه و توسعهنیافتگی روستایی در ایران، انتشارات اطلاعات.
اشرف، احمد (1361)، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
آمار روستایی و کشاورزی ایران (1361)، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
آموزگار، جهانگیر (1376)، فرازوفرود دودمان پهلوی، ترجمه اردشیر لطفیان، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
آوری، پیتر (1379)، تاریخ معاصر ایران «جلد دوم»، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، انتشارات عطایی، چاپ چهارم.
بافکر، هوشنگ؛ نیازی، جواد؛ حیدری، غلامرضا؛ یزدانی، ناصر و ابراهیم زاهدی عبقری (1363)، بررسی مسائل مربوط به واگذاری زمین و واحدهای تولید مشاع در گرگان و گنبد، وزارت جهاد کشاورزی.
بیات، آصف (1379)، سیاستهای خیابانی، جنبش تهی دستان در ایران، ترجمه اسدالله نبوی، شیرازه.
پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو (9/5/1397)، تفکیک اراضی زراعی عامل اصلی حفر چاههای غیر مجاز در آذربایجان غربی، قابل دسترسی در: http://paven.ir/Detail.aspx?ANWID=61107
تودارو، مایکل (1364)، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، انتشارات برنامه و بودجه
خدایزاده، علی اکبر (بیتا)، مراحل سهگانه اصلاحات ارضی (1350-1330)، موسسه مطالعات تاریخ معاصر.
خسروی، خسرو (1355)، جامعهشناسی روستایی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
خسروی، خسرو (1360)، مسئله ارضی و دهقانان تهیدست، نشر بیداری.
رابعیغلامی، فراز (1395)، تنش آبی سومین تهدید جدی کشور در شورای امنیت ملی اعلام شد، قابل دسترسی در: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950920001148
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1370)، فرآیند یکپارچهسازی اراضی و توسعه روستایی، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
روزنامه شرق (4/6/1396)، عبدالله فاضلی فارسانی، دبیر اجرائی طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی «۶ سال بی قانونی در موضوع چاههای آب»، شنبه ۴شهریور ۱۳۹۶، شماره ۲۹۴۶.
زونیس، ماروین (1370)، شکست شاهانه، ترجمه عباس مخبر، انتشارات طرح نو.
دمستز، هرولد (1381)، بهسوی یک تئوری جدید در حقوق مالکیت، ترجمه محسن رنانی، تامین اجتماعی، سال سوم، شماره دهم
دورنر، پیتر (1356)، اصلاحات ارضی و توسعه اقتصادی، ترجمه احمد کریمی، انتشارات امیرکبیر.
سالنامه آماری (1382)، مرکز آمار ایران.
ستاد مرکزی هئیتها و هئیتهای هفت نفره (1362)، عملکرد هئیتهای هفت نفره واگذاری زمین از بدو تشکیل (خرداد 1359 تا شهریور 1362)، ستاد مرکزی.
شرفی، سیدعلی (1368)، مشکل تعدد و پراکندگی زمینها، مزارع، زیتون، تیرماه.
صندوق مطالعاتی نظامهای بهرهبرداری کشاورزی ایران (1371)، سیمای مالکیت اراضی مزروعی ایران، نشر وزارت کشاورزی.
علی اکبری، زهرا (1382)، دفن کشاورزی در زمینهای قطعه قطعه، یاس اقتصادی، شماره 180.
عمید، محمدجواد (1380)، کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی در ایران، ترجمه رامین امینینژاد، نشر نی.
فوران، جان (1383)، مقاومت شکننده؛ تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب ایران، ترجمه احمد تدین، نشر موسسه خدمات فرهنگی رسا.
قربانی، فرج الله (1371)، مجموعه کامل قوانین و مقررات اراضی و اصلاحات ارضی، انتشارت دانشور.
کاتوزیان، محمدعلی (1366)، اقتصاد سیاسی ایران، جلد 2، انتشارات پاپیروس.
کاجیل، دی. آر؛ اریک جاکوبی (1363)، ارزشیابی ساختارهای کشاورزی و برنامههای اصلاحات ارضی، ترجمه فرهاد ماهر، نشر وزارت کشاورزی و عمران روستایی.
کمیته تحقیق و پژوهش مجتمع دانشگاهی علوم اداری و بازرگانی (1361)، ضرورت رسیدگی فوریتر به تدوین قانون واگذاری و احیا اراضی، زیتون، شماره 11.
لمبتون، آن کترین سواینفورد (1394)، اصلاحات ارضی در ایران، ترجمه مهدی اسحاقیان، امیرکبیر.
لهسایی زاده، عبدالعلی (1369)، تحولات اجتماعی در روستاهای ایران، نوید.
مجد، محمدقلی (1384)، خرده مالکان و اصلاحات ارضی در ایران 1971-1962، ترجمه علیرضا کریمی، تاریخ معاصر، شماره 33.
محمودزاده، محمدتقی (بیتا)، تشریح و تبیین قوانین، مقررات اراضی خارج از محدوده قانونی شهرها، پیام زمین، سال 2، شماره 4.
مرکز آمار ایران (1351)، کتاب سال آمار ۱۳۵۰، سازمان برنامه و بودجه.
مرکز آمار ایران (1353)، کتاب سال آمار ۱۳۵۲، سازمان برنامه و بودجه.
مرکز آمار ایران (1354)، کتاب سال آمار ۱۳۵۳، سازمان برنامه و بودجه.
ملکانیان، عیدالحسین (1365)، پژوهشی بر نظام زمینداری، مالکیتها، نظام بهرهبرداری، شیوههای تولید کشاورزی ایران، وزارت کشاورزی.
مهدوی، حسین (1361)، سی سال تغییرات در یک روستا از منطقه قزوین، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
میردال، گونار (1366)، درام آسیایی، پژوهش درباره فقر ملتها، ترجمه منوچهر امیری، انتشارات امیرکبیر.
نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور، 1393.
نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور، 1382.
ستاد مرکزی هیئتهای هفت نفره (1366)، نگرشی بر مسئله زمین و فعالیت هیئتهای 7 نفره واگذاری زمین در آئینه آمار.
نورث، داگلاس (1379)، نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی، ترجمه محمدرضا معینی، نشر سازمان برنامه و بودجه.
نورث، داگلاس (1385)، اقتصاد نهادی نوین و توسعه، ترجمه فرشاد مؤمنی، اقتصاد سیاسی تحول همه جانبه، شماره 1.
نورث، داگلاس (1379)، ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصاد، ترجمه غلامرضا آزادارمکی، نشرنی.
ویژهنامه اقتصادی روزنامه شرق (شهریور 1394)، بحران آب در ایران
هالیدی، فرد (1358)، دیکتاتوری و توسعه سرمایهداری در ایران، ترجمه فضل الله نیک آئین، انتشارات امیرکبیر.
References
Translated References into English Abrahamian, Yervand (1998). Iran between Two Revolutions, Tehran: Ney. [In Persian] Ali Akbari, Zahra (2003), "Agricultural Burial in Fragmented Lands", Yas Magazine. [In Persian] Amid, Mohammad Javad (2002), Agriculture, Poverty and Agrarian Reforms in Iran translated by Ramin Amininejad, Tehran Ney. [In Persian] Amoozgar, Jahangir (1997), The Rise and Fall of the Pahlavi Dynasty, translated by Ardeshir Lotfian, Tehran: Markaz Tarjomeh v Nashre Ketab. [In Persian] Ashraf, Ahmed (1982), Agrarian and Peasant Issues, Tehran: Agah. [In Persian] August Wittfogel, Karl (2013), Oriental despotism, A Comparative study total power, translated by Mohsen Salasi. Salea. [In Persian] Azkia, Mustafa (1995), Sociology of Rural Development and Underdevelopment in Iran, Tehran: Etettelaat. [In Persian] Azkia, Mustafa; Ghafari, Gholamreza (2004), rural development with an emphasis on the rural society of Iran, Tehran: Ney. [In Persian] Avari, Peter (2000), Contemporary History of Iran "Volume II", translated by Mohammad Rafiei Mehrabadi, Tehran: Atai. [In Persian] Bafekr, Hooshang& others (1984), investigated the issues related to the transfer of land and common production units in Gorgan and Gonbad, Ministry of Jihad Agriculture. [In Persian] Bayat, Asef (2000), street politics, empty hands movement in Iran, translated by Asadollah Nabavi, Shirazeh. [In Persian] Cajil, D. R; Eric Jacobi (1984), Evaluation of agricultural structures and land reform programs, translated by Farhad Maher, Ministry of Agriculture. [In Persian] Detailed results of the general agricultural census of the whole country, 2014. [In Persian] Detailed results of the general agricultural census of the whole country, 2003. [In Persian] Douglass C. North (2000), Structure and Transformation in Economic History translated by Gholamreza Azadaramki. Tehran Ney. [In Persian] Douglass C. North (2000), Institutions, Institutional Change and Economic Performance, translated by Mohammad Reza Moini, Planning and Budget Organization. [In Persian] Douglass C. North (2006), New Institutional Economics and Development, translated by Farshad Momeni, Political Economy. [In Persian] Economic special feature of Shargh newspaper (September 2014), water crisis in Iran. [In Persian] Foran, John (2003), Fragile Resistance: Social Transformation in Iran from 1500 to the Revolution, translated by Ahmad Tadayon, Tehran Rasa. [In Persian] Ghorbani, Farajollah (1992), the complete set of land laws and regulations and land reforms, Daneshvar. [In Persian] Griffin, Keith (1996), Alternative Strategies for Economic Development, translated by Hossein Raghfar and Mohammad Hossein Hashemi, Tehran Ney. [In Persian] Halliday, Fred (1979), Iran: dictatorship and development, translated by Fazullah Nik Ayin, Amir Kabir. [In Persian] Information base of the Ministry of Energy (9/5/2017), separation of agricultural lands, the main factor of drilling unauthorized wells in West Azerbaijan, accessible at: http://paven.ir/Detail.aspx?ANWID=61107. [In Persian] Iran's Agricultural Exploitation Systems Study Fund (1992), Iran's Agricultural Land Ownership Chart, Ministry of Agriculture. [In Persian] Katouzian, Mohammad Ali (1987), Political Economy of Iran, Papyrus. [In Persian] Katouzian, Mohammad Ali Homayun (2014), Government and Society in Iran, translated by Hassan Afshar, Markaz. [In Persian] Khodaizadeh, Ali Akbar (No date), Three Stages of Land Reforms (1951-1971), Institute for Iranian Contemporary Historical Studies. [In Persian] Khosravi, Khosro (1976), Rural Sociology of Iran, Tehran University. [In Persian] Khosravi, Khosro (1981), the land issue and poor peasants, Bidari. [In Persian] Lambton, Ann Catherine Swinford (2014), Land Reforms in Iran, translated by Mehdi Eshaghian, Tehran Amir Kabir. [In Persian] Lehsaizadeh, AbdulAli (1990), Social changes in the villages of Iran, Navid. [In Persian] Mahdavi, Hossein (1982), thirty years of changes in a village from Qazvin region, Agrarian and Peasant Issues, Aghah. [In Persian] Majed, Mohammad Qoli (2004), "Small Owners and Land Reforms in Iran 1962-1971", translated by Alireza Karimi, Tarikhe Moaser. [In Persian] Malkanian, AbdolHossein (1986), a research on the land tenure system, ownership, exploitation system, agricultural production methods of Iran, Ministry of Agriculture. [In Persian] Mahmoudzadeh, Mohammad Taqi (No Deta), "Description and explanation of laws, regulations of lands outside the legal boundaries of cities", Payam Zameen. [In Persian] Nikki R. Keddie (2007), Roots of Revolutio, translated by Abdol Rahim Govahi, Tehran Elme. [In Persian] Rabei Gholami, Faraz (2015), water tension was declared the third serious threat to the country by the National Security Council, accessible in: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950920001148. [In Persian] Roknuddin Eftekhari, Abdolreza (1991), the process of land integration and rural development, PhD thesis, Tarbiat Modares University. [In Persian] Setad Markazi heyatha v heyathay Haft Nafareh (1983), the performance of the seven-member delegations of land transfer from the beginning (June 1980 to September 1983), Setad Markazi. [In Persian] Statistical Centre of Iran (1975), Statistics yearbook 1975, Planning and Budget Organization. [In Persian] Statistical Centre of Iran (1977), Statistics yearbook 1977, Planning and Budget Organization. [In Persian] Statistical Centre of Iran (1978), Statistics yearbook 1974, Planning and Budget Organization. [In Persian] Setad Markazie Heyathay haft Nafareh (1987), an attitude on the land issue and the activity of seven-member delegations of land transfer in the mirror of statistics. [In Persian] Sharfi, Seyed Ali (1989), "The Problem of Multiplicity and Dispersion of Lands and Farms", Zaytoun Magazine. [In Persian] The Research and Research Committee of the Academic Complex of Administrative and Commercial Sciences (1982), "The need for more urgent attention to the formulation of the land transfer and restoration law", Zeitoun Magazine. [In Persian] Ural and agricultural statistics of Iran (1982), Agrarian and Peasant Issues, Tehran: Agah. [In Persian] Zonis, Marvin (1991), Majestic failure: the fall of the Shah, translated by Abbas Mokhbar, New Design Publications. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 934 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 600 |
||