| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 18,002 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,457,197 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,951,752 |
تحلیل، مقایسه و نقد دیدگاه مفسران درباره «سنت تغییر»( ذیل آیه 11 سوره رعد) | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 4، دوره 9، شماره 33، تیر 1397، صفحه 95-117 اصل مقاله (447.3 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2018.36839.1794 | ||
| نویسندگان | ||
| نبی الله صدری فر* 1؛ محمد رضا ضمیری2؛ محمد مولوی3 | ||
| 1استادیارگروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور | ||
| 3استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)،قزوین | ||
| چکیده | ||
| به «سنت تغییر» در آیة P... إِنَّ اللَّهَ لا یغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ...O اشاره شدهاست و در دوران معاصر، همواره مورد توجه مفسران اجتماعی نیز بودهاست. این نوشتار بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن تبیین دقیق «سنت تغییر» بر اساس آیة 11 سورة رعد، به مقایسة دیدگاه مفسران اجتماعی بپردازد. بررسی دیدگاهها نشان میدهد تعریف و تبیین دقیق «سنت تغییر» مبتنی بر تفسیری است که دربارة «ما»ی موصوله ارائه میشود. در این زمینه، دو دیدگاه هست: اول آنکه «ما»ی موصولة اول به «نعمت» و «ما»ی موصولة دوم به «معاصی» بازمیگردد. در نتیجه، سنت تغییر، «تبدیل از وضعیت مطلوب به نامطلوب» معنا میشود. در دیدگاه دوم، «ما»ی موصولة اول به «نعمت و نقمت» و «ما»ی موصولة دوم به «معاصی و بازگشت از معاصی» معنا میشود. در نتیجه، سنت تغییر به «تبدیل از وضعیت مطلوب به نامطلوب و برعکس» معنا میگردد. از این رو، در تبیین آیه، گروه اول این آیه را با آیة 53 انفال قید زدهاند و معنای خاصی ارائه دادهاند، ولی گروه دوم معنای عام و فراسیاقی از آیه ارائه دادهاند. نتایج نشان میدهد دیدگاه و رویکرد دوم دقیقتر است؛ زیرا در برداشت فراسیاقی از آیه، ثمرات مهمی دریافتنی است؛ از جمله: کشف قوانین اجتماعی از قرآن، طرح سؤال و ارائة پاسخهای قرآنی، ارجاع جامعه به خویش به سبب ناملایمات اجتماعی و مشاهدة نمونههای عملی. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سنتهای الهی؛ سنت تغییر؛ آیة 11 سورة رعد؛ مفسران اجتماعی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابنعربی، محمدبنعلی. (1422ق.). تفسیر ابنعربی (تأویلات عبدالرزاق). چ 1. لبنان ـ بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ایروانی، جواد و سید ابوالقاسم حسینی زیدی. (1392). «اعجاز قرآن در سنتهای اجتماعی». قرآن و علم. س 7. ش 13. صص 71ـ96. بابایی، علیاکبر و دیگران. (1379). روششناسی تفسیر قرآن. تهران: سمت. بادکوبه هزاوه، احمد و یونس دهقانی فارسانی. (1387). «نقش میثاق اجتماعی در تحول آرای تفسیری: بررسی موردی ترکیب "صبغة الله"». مقالات و بررسیها. ش 88. صص 11ـ30. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1387). «تحلیل آرای مفسران در تفسیر آیة Pإِنَّ اللَّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْO بر اساس مفهوم میثاق اجتماعی در ادوار تاریخی». تحقیقات علوم قرآن و حدیث. ش 10. صص 5ـ18. بیضاوی، عبداللهبن عمر. (1418ق.). أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوی). چ 1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. جوهری، اسماعیلبن حماد. (1376). الصحاح. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. چ 3. بیروت: دار العلم للملایین. دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامة دهخدا. تهران: مؤسسة لغتنامة دهخدا. راد، علی و محمد خطیبی. (1394). «ادلة ادبی دلالت فراسیاقی قرآن». پژوهشهای ادبیـ قرآنی. س 3. ش 4. صص 7ـ26. راغب اصفهانی، حسینبن محمد. (1369). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن. ترجمة غلامرضا خسروی حسینی. چ 1. تهران: مرتضوی. رشیدرضا، محمد. (1414ق.). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار. چ 1. لبنان ـ بیروت: دار المعرفة. زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. چ 3. لبنان ـ بیروت: دار الکتاب العربی. سبحانینیا، محمدتقی. (1388). «نظریة تغییر و تأثیر آن در زمینهسازی ظهور». مشرق موعود. س3. ش 11. صص 13ـ30. شوکانی، محمد. (1414ق.). فتح القدیر. چ . سوریه ـ دمشق: دار ابنکثیر. صادقی تهرانی، محمد. (1419ق.). البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن. چ 1. قم: مکتبة محمد الصادقی الطهران. صدر، محمدباقر. (1381). سنتهای تاریخ در قرآن. ترجمة جمالالدّین موسوی اصفهانی. چ 3. تهران: تفاهم. طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). ترجمة تفسیر المیزان. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. طبرانی، سلیمانبن احمد. (2008م.). التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم. چ 1. اردن ـ اربد: دار الکتاب الثقافی. طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چ 3. تهران: ناصرخسرو. طوسی، محمدبن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. چ . لبنان ـ بیروت: دار إحیاء التراث العربی. شاذلی، سید قطب. (1425ق.). فی ظلال القرآن. چ 35. لبنان ـ بیروت: دار الشروق. قمی مشهدی، محمدبن محمدرضا. (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. چ 1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ سازمان چاپ و انتشارات. مرادخانی تهرانی، احمد. (1394). سنتهای اجتماعی الهی در قرآن. چ 3. قم: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی. مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. چ 4. تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی. مطهری، مرتضی. (1390). مجموعة آثار. ج 2. تهران: صدرا. مظفر، محمدرضا. (1388). المنطق. قم: اسماعیلیان. معرفت، محمدهادی. (1392). تاریخ قرآن. چ 14. تهران: سمت. ـــــــــــــــــــــــــ . (1415ق.). التمهید فی علوم القرآن. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. معلوف، لوئیس. (1382). المنجد فی اللغة. چ 1. قم: موسسة انتشارات دار العلم. مغنیه، محمدجواد. (1378). تفسیر کاشف. ترجمة موسی دانش. قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم). مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1371). تفسیر نمونه. چ 10. تهران: دار الکتب الإسلامیة. نفیسی، شادی. (1393). «تفسیر اجتماعی قرآن، چالش تعریف و ویژگیها». پژوهشنامة تفسیر و زبان قرآن. س 4. ش93. صص 44ـ64. نقیپورفر، ولیالله و رضا حاجخلیلی. (1390). «گونهشناسی کارکرد سیاق در رفع ابهام از ظاهر آیات». کتاب قیم. س 1. ش 2. صص 99ـ123. نکونام، جعفر. (1378). «روش تفسیر ظاهر قرآن». مطالعات تاریخی قرآن و حدیث. ش 19. صص 44ـ61. نیکگهر، عبدالحسین. (1387). مبانی جامعهشناسی. چ 2. تهران: فرهنگ معاصر. واعظزاده خراسانی، محمد. (1388). المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته. چ 2. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی. وبر، ماکس. (1371). مفاهیم اساسی جامعهشناسی. ترجمة احمد صدارتی. چ 3. تهران: نشر مرکز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,044 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 755 |
||