| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,792 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,963,814 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,745,205 |
دیدگاه علامه طباطبائی درباره بنا عقلا و امکان‌سنجی کاربرد آن در حل مسائل مستحدثه | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 2، دوره 11، شماره 41، دی 1399، صفحه 29-49 اصل مقاله (772.69 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2022.63721.1757 | ||
| نویسنده | ||
| فاطمه فلاح تفتی* | ||
| استادیار فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از ادله‌ای که در استنباط مسائل و قواعد فقهی بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد سیره و بنای عقلا است. بنای عقلا ناظر به رفتار و مشی خردمندان در عرصه‌های مختلف زندگی است که بر اساس مصالح و مفاسدی روشی را برای انجام یا ترک رفتاری قرار میدهند. علامه طباطبائی به‌عنوان مفسری فقیه با ژرف‌نگری در مسائل و قضایا، این منبع استنباط را در استدلالهای خود به‌وفور استفاده کردهاند که تبیین صحیح حجیت و میزان دلالت بنای عقلا از دیدگاه علامه، در فهم مواردی که ایشان استنباط کردهاند، راهگشاست. این مقاله که با شیوه توصیفی - تحلیلی تدوین‌شده به بررسی بنای عقلا از دیدگاه این اندیشمند فرزانه پرداخته و برآیند مقاله بیانگر آن است که اولاً بنای عقلا به‌عنوان منبعی مهم برای استنباط احکام به شمار می‌رود و ثانیاً مبنای حجیت آن عقل است که احکام صادره عقلی قطعی و یقینی است ولی ازآنجایی‌که عقل عملی است و مربوط به بایدها و نبایدها می‌شود، دارای محدودیتهایی است و ممکن است در تطبیقات عملی، اشخاص دچار انحراف شوند؛ درنتیجه نیاز به مؤیدی از جانب شرع دارد و اینکه برخی مدعی تناقض در بیان علامه در باب حجیت بنای عقلا هستند، صحیح به نظر نمیرسد. با پذیرش مبنای علامه فرقی بین بنائات مستحدثه و متصل به زمان معصوم نیست و این خود میتواند جهت مطالعات بنیادی در فقه و حقوق اسلامی راهگشا باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بنا عقلا؛ حجیت؛ عقل عملی؛ علامه طباطبائی؛ مسائل مستحدثه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن فارس، احمد. (1404 ق). معجم مقاییس اللغة، ج 3، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1404 ق). لسان العرب، ج 1، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
حکیم، محمدتقی. (1979 م). اصول العامه للفقه المقارن، دوم، قم، آل البیت.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن، سوریه، دارالعلم.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1428 ق). مجموعة رسائل العلامة الطباطبائى، قم، باقیات.
طباطبائی، سید محمدحسین. (بی‌تا). حاشیه الکفایه، ج 1 و 2، قم، بنیاد علمى و فکرى علامه طباطبائى.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1390 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، ج 2، ج 5، ج 6، ج 8، ج 10، ج 13، ج 14، ج 18، ج 19 دوم، بیروت، مؤسسة الأعلمی، دوم.
طباطبائى، سید محمدحسین. (1999 ق). الرسائل التوحیدیة، بیروت، موسسة النعمان.
طباطبائی، سید محمدحسین. (بی‌تا). روابط اجتماعى در اسلام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1415 ق). قاموس المحیط، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیه.
مصطفوى، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 5، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مظفر، محمدرضا. (1430 ق). اصول الفقه، ج 3، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم.
اکبر نژاد، محمدتقی. (1389 ش). «حجیت ذاتى بناهاى عقلا یى و تأثیر آن در فقه و اصول»، فصلنامه فقه، شماره 64، تیرماه.
برهانی، محمدضیا. (1397 ش). «بررسی حجیت سیره و بنای عقلا»، مطالعات اصول فقه امامیه، دوره 97، شماره 9. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 382 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 243 |
||