دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,211
تعداد مقالات17,984
تعداد مشاهده مقاله55,238,607
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,908,630
کاظمی تبار, محمدعلی, بازودار قوی سفلایی, حسین, احمد زاده عطائی, حجّت. (1401). تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(44), 29-55. doi: 10.22054/ajsm.2022.59713.1689
محمدعلی کاظمی تبار; حسین بازودار قوی سفلایی; حجّت احمد زاده عطائی. "تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 44, 1401, 29-55. doi: 10.22054/ajsm.2022.59713.1689
کاظمی تبار, محمدعلی, بازودار قوی سفلایی, حسین, احمد زاده عطائی, حجّت. (1401). 'تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(44), pp. 29-55. doi: 10.22054/ajsm.2022.59713.1689
کاظمی تبار, محمدعلی, بازودار قوی سفلایی, حسین, احمد زاده عطائی, حجّت. تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(44): 29-55. doi: 10.22054/ajsm.2022.59713.1689

تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی

سراج منیر
مقاله 2، دوره 13، شماره 44، فروردین 1401، صفحه 29-55    اصل مقاله (1.45 M)
نوع مقاله: علمی- ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2022.59713.1689
نویسندگان
محمدعلی کاظمی تبار* 1؛ حسین بازودار قوی سفلایی2؛ حجّت احمد زاده عطائی3
1استادیار الهیات، دانشگاه فرهنگیان تهران، ایران
2کارشناسی ارشد تفسیر قرآن کریم، دانشگاه تربیت مدرس قرآن کریم، مشهد، ایران
3کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
بر اساس نظریات معناشناختی، یکی از بهترین روش‌های فهم معنای واژگان، در کنار استفاده از منابع لغت و... ، بهره بردن از ویژگی تقابل است. پژوهش حاضر به بررسی معناشناختی تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در قرآن کریم می‌پردازد، ضمن اینکه در این تقابل، تقدیم یمین بر شمال نیز مورد توجه قرار دارد و علاوه بر تقابل، استفاده از سیاق آیات قبل و بعد نیز مد نظر است. گاه از روی سیاق یا معنای واژة مقابل، برخی معانی‌ فهمیده می‌شود که در هیچ کتاب لغتی به چشم نمی‌خورد. ضمن اینکه بین معنای فهمیده‌شده و اصل واژه، قرابت معنایی وجود دارد. بر مبنای یافته‌های این پژوهش، واژه‌های یمین و شمال به طور عام به معنای «راست» و «چپ» هستند، اما معانی فرعی دیگری دارند که با معنای اصلی مرتبط است. از دیگر معانی واژة یمین، قدرت، خیر، مالکیت، پیمان و سوگند است که همگی با دست راست ارتباط دارد. واژة شمال نیز علاوه بر دست چپ و سمت چپ، معنای شقاوت و ضعف (معنوی) را می‌رساند که با معنای اصلی مرتبط است. اما زمانی که واژة اصحاب به این دو کلمه اضافه گردد، دیگر به معنای جهات نیستند و این امر از نگاه بیشتر مترجمان مغفول مانده، حقّ معنا ادا نشده‌است.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ روایت؛ معناشناختی؛ تقابل؛ یمین؛ شمال؛ سیاق
مراجع
قرآن کریم.

ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله. (۱۳۷۶).الالهیّات مِن کتاب الشّفاء. تعلیقات حسن حسن‌زاده آملی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه.

ابن‌عاشور، محمد‌بن طاهر. (بی‌تا). التحریر والتنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ.

ابن‌منظور، محمدبن مکرّم. (1414 ق.). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.

ابوحیان، محمدبن یوسف. (1420 ق.). البحر المحیط فی التفسیر. تعلیق صدقی محمد جمیل. بیروت: دار الفکر.

رازی، فخرالدّین محمد. (۱۴۱۰ ق.). المباحث المشرقیة فی علم الإلهیات والطبیعیات. بیروت: چاپ محمد معتصم باللّه بغدادی.

راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1412 ق.). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دار الشامیة.

زرکشی، محمدبن بهادر. (1410 ق.). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دار المعرفة.

زمخشری، محمود. (1407 ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.

سجادی، سید مهدی و عالیه کُرد زعفرانلو کامبوزیا. (1394). «تقابل معنایی و نقش آن در ترجمۀ قرآن کریم». مطالعات ترجمۀ قرآن و حدیث. د 2. ش 3. صص 101ـ126.

سیوطی، عبدالرّحمن بن ابی‌بکر. (1421 ق.). الإتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العربی.

شاذلی، سید بن قطب. (1412 ق.). فی ظلال القرآن. بیروت‌ـ قاهره: دار الشروق.

صفوی، کورش. (1382). «درآمدی بر معناشناسی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 75 و 76. صص 6ـ25.

طباطبائی، محمدحسین. (۱۳۶۲). نهایة الحکمة. قم: مؤسسة نشر اسلامی.

ـــــــــــــــــــــــــــ . (1374). تفسیر المیزان. ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی، فضل‌بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیرالقرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.

ـــــــــــــــــــــــــــ . (1412 ق.). جوامع الجوامع. قم: حوزۀ علمیۀ قم، مرکز مدیریت.

طوسی، محمد‌بن حسن. (1407 ق.). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.

طوسی، نصیرالدّین محمد. (۱۳۶۱ ). اساس الإقتباس. تهران: چاپ مدرس رضوی.

کلینی، محمدبن یعقوب. (1407 ق.). الکافی. تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.

کریستال، دیوید. (2003 م.). دیکشنری از زبان‌شناسی و آوایی. آکسفورد: انتشارات بلک‌ول.

لسانی فشارکی، محمدعلی و طیبه اکبری راد. (1386). «کاربرد روش‌های معنی‌شناسی در قرآن کریم». صحیفة مبین. ش 39. صص 62ـ77.

لوبنر، سباستین. (2002 م.). درک معنایی. لندن: آموزش هاودر.

مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مکارم شیرازی، ناصر. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.

نخعی، مریم. (1394). «بررسی تقابل مکانی واژگان «سماء» و «أرض» و معناشناسی آن در سیاق قرآن کریم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. مشهد: دانشکدۀ تربیت مدرس قرآن مشهد.

The Holy Quran.

Abu Hayyan, Mohammad ibn Yousof. (1999). Al-Bahr al-Moheit fi al-Tafsir. Suspension of Sedghi Mohammad Jamil. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].

Crystal, David. (2003). Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell Press. [In English].

Ibn Ashour, Mohammad ibn Taher. (ND). Al-Tahrir va al-Tanwir. Beirut: Al-Tarikh Institute. [In Arabic].

Ibn Manzour, Mohammad ibn Mokarram. (1993). Lesan al-Arab. Beirut: Dar al-Fekr for Printing and Publishing and Distribution. [In Arabic].

Ibn Sina, Hossein ibn Abdullah. (1997). Elaheyaht men Ketab al-Shafa. Commentaries of Hasan Hassanzadeh Amoli. Qom: The Islamic Propaganda Office of Qom Seminary. [In Persian].

Kolaini, Mohammad ibn Yaghoub. (1987). Al-Kafi. Research by Ali Akbar Ghafari and Mohammad Akhoundi. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].

Lesani Fesharaki, Mohammad Ali and Tayyebeh Akbari Rad. (2007). "The Application of Semantic Method in the Holy Quran". Sahifeh-e Mobin. No. 39. Pp. 62-77. [In Persian].

Lobner, Sebastian. (2002). Semantic Understanding. London: Howder Education. [In English].

Makarem Shirazi, Naser. (1992). Tafsir Nemouneh. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].

Mostafavi, Hasan. (1989). Al-Tahghigh fi Kalemat al-Qur'an al-Karim. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian].

Nakha'i, Maryam. (2014). Examination of the Spatial Comparison of the Words "Heaven" and "Earth" and its Semantics in the Context of the Holy Quran. Master's Thesis. Mashhad: Tarbiat Modarres Qur’an, Mashhad. [In Persian].

Ragheb Esfahani, Hossein ibn Mohammad. (1991). Al-Mofradat Alfaz al-Qur'an. Beirut: Dar al-Shamiyah. [In Arabic].

Razi, Fakhruddin Mohammad. (1989). Al-Mabahes al-Mashreghiyat fi Elm al-Elahiyat va Tabi'eyat. Beirut: Mohammad Mo'tasem Bellah Baghdadi. [In Arabic].

Safavi, Korosh. (2003). "Introduction to Semantics". Ketab-e Mah-e Adabiyat va Falsafeh. No. 75 & 76.Pp. 6-25. [In Persian].

Sajjadi, Seyyed Mehdi & Aliyeh Kord Zafaranlou Kambozia. (2014). "Semantic Contrast and its Role in the Translation of the Holy Quran". Translation Studies of Qur'an and Hadith. Vol. 2. No. 3. Pp. 101-126. [In Persian].

Seyouti, Abd ul-Rahman ibn Abi Bakr. (2000). Al-Etghan fi Oloum al-Qur'an. Beirut: Dar al-Ketab al-Arabi. [In Arabic].

Shazeli, Seyyed ibn Qutb. (1991). Fi Zelal al-Qur'an. Beirut-Cairo: Dar al-Sharouq. [In Persian].

Tabataba'i, Mohammad Hossein. (1983). Nahayat al-Hekmat. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Persian].

----------------------------------------. (1995). Tafsir al-Mizan. Translated by Mohammad Bagher Mousavi Hamedani. Qom: Islamic Publications Office. [In Persian].

Tabresi, Fazl ibn Hasan. (1993). Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Tehran: Naser Khosro Publications. [In Persian].

-------------------------------. (1991). Jawam'e al-Jawam'e. Qom: Islamic Seminary of Qom, Management Center. [In Persian].

Tusi, Mohammad ibn Hasan. (1986). Tahzib al-Ahkam. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].

Tusi, Nasiruddin Mohammad. (1982). Asas al-Eghtebas. Tehran: Modarres Razavi Press. [In Persian].

Zamakhshari, Mahmoud. (1986). Al-Kashshaf 'an Haghayegh al-Ghawamaz al-Tanzil. Beirut: Dar al-Ketab al-Arabi. [In Arabic].

Zarekshi, Mohammad ibn Bahador. (1989). Al-Borhan fi Oloum al-Qur'an. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,646
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 722


login