| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,039 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,649,953 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,821,117 |
قاعده‌سازی دیوان عالی کشور از توصیف خیارات قراردادی و احراز شرط عدم تصرّفات ناقله (نقد رأی وحدت‌رویۀ شمارۀ ۸۱۰ مورخ 3/4/1400) | ||
| پژوهش حقوق خصوصی | ||
| دوره 11، شماره 42، فروردین 1402، صفحه 41-76 اصل مقاله (787.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jplr.2023.68767.2696 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی حسینی1؛ علی رضائی* 2؛ سیروس حیدری2؛ حجت مبین2 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شیراز، ایران | ||
| 2هیات علمی حقوق خصوصی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| مواد ۴۵۴ و ۴۵۵ قانون مدنی از جهت مصادیق خیارات منشأ «حقّ فسخ»، مصادیق «شرط ضمنی عدم تصرّفات ناقلۀ مشتری» و معنای واژۀ «باطل»، مبهم است، اما رأی وحدت‌رویۀ شمارۀ ۸۱۰ مورخ ۱۴۰۰/۴/۳، هیئت‌عمومیِ دیوان عالی کشور نیز مبهم و خارج از چارچوب دعاوی است. دادگاهی خیار تخلّف از پرداخت قسط ثمن و شرط تحویل مبیع هنگام فسخ را منع ضمنی تصرّفات ناقلۀ مشتری توصیف کرده، حکم بر بطلان تصرّفات و خلع ید داده است، اما در دعاوی مشابه، دادگاهی دیگر، از شروط همان عقد، چنین مفهومی را توصیف ننموده، با تفسیر متفاوت قانون، علیه فاسخ حکم داده است. دیوان، بر ارادۀ متعاقدین در جعل خیار تخلّف از ایفای قسط ثمن و شرط استرداد مبیع تأکید کرده، بدون تعیین وضعیت حقوقی تصرّفات ناقله، با اظهارنظر دربارۀ امری ضمنی، معتقد است حقّ تقدم مالک، موجب بی‌اثر شدن شرط و زوال حق فاسخ نسبت به استرداد عین نیست. درحالی‌که پیرو نظر اکثر فقهای متأخّر و معاصر، مستنبط از مواد ۴۵۴ و ۴۵۵ قانون مدنی، وضعیت تصرّفات ناقلۀ مشتری در خیارات قراردادی عدم نفوذ مُراعی است. بدین‌سان، چون امر ضمنی استرداد مبیع و خواستۀ خلع ید، بر خواستۀ بطلان تصرّفات ناقله مبتنی بوده، رأی دیوان منطقاً مفید بطلان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خیارات قراردادی؛ تصرّفات ناقلۀ مشتری؛ استرداد مبیع؛ عدم نفوذ مُراعی | ||
| مراجع | ||
|
آقاخانی، ابوالفضل، «مفهوم و قلمرو تلف حکمی موضوع عقد با نگاهی به نظام حقوقی انگلستان»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ ۸۵، شمارۀ ۱۱۶، (۱۴۰۰).
الشریف، محمدمهدی و جعفری خسروآبادی، نصرالله، «تصرّفات من علیه الخیار در قانون مدنی و فقه امامیه، پژوهشی در مبانی مواد ۴۵۴ و ۴۵۵ قانون مدنی»، فصلنامۀ حقوق اسلامی، دورۀ ۹، شمارۀ ۳۳، (۱۳۹۱).
انصاری، باقر، «ابهام حقوقی و تأثیر آن بر تصمیم‌گیری‌های قضایی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ ۴۳، (۱۳۸۵).
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ بیست‌ویکم، (تهران: انتشارات اسلامیه، ۱۳۹۷).
بیگدلی، سعید و حسینی الموسوی، سید مجتبی، تفسیر اصولی قانون مدنی، چاپ اول، (تهران، انتشارات مهرسا، ۱۳۹۵).
پورطهماسبی، محمد و محسنی، حسن، «اصل تسلط طرفین دعوا بر جهات و موضوعات دعوا»، مجلۀ کانون وکلای دادگستری مرکز، شمارۀ ۱۹۰، (۱۳۸۴).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، اندیشه و ارتقاء، چاپ اول، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، ۱۳۸۷).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، حقوق مدنی، رهن و صلح، چاپ اول، (تهران: گنج دانش، ۱۳۷۰).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دانشنامۀ حقوقی، جلد پنجم، چاپ اول، (تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۸).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، صد مقاله در روش تحقیق، چاپ اول، (تهران: انتشارات گنج دانش، ۱۳۸۲).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فرهنگ عناصرشناسی، چاپ اول، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، ۱۳۸۲).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فلسفۀ عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل؛ تئوری موازنه، چاپ اول، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، ۱۳۸۱).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مجموعۀ مُحشّی، قانون مدنی، چاپ اول، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، ۱۳۷۹).
حیاتی، علی عباس، «مفهوم اصل حقوقی و مقایسۀ آن با قاعدۀ حقوقی؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه»، دوفصلنامۀ دانش حقوق مدنی، سال هفتم، شمارۀ دوم، پیاپی ۱۴، (۱۳۹۷).
شمس، عبدالله، ابراهیم تقی‌‌زاده و کامران میرحاجی، «طرح امور موضوعی و آثار آن در دعوای مدنی»، مجله حقوقی دادگستری، شمارۀ ۱۰۳، (۱۳۹۷).
شمس، عبدالله، «سبب، امور موضوعی و توصیف آن‌ها در دعوای مدنی»، مجله تحقیقات حقوقی، شمارۀ ۶۵، (۱۳۹۳).
شهیدی، مهدی، «فروش مال غیرمنقول بدون تنظیم سند رسمی»، کانون، شمارۀ ۹۱، (۱۳۸۸).
صفایی، سیدحسین و جواهرکلام، محمدهادی، حقوق مدنی پیشرفته، تضمین‌های دین، رهن و ضمان، چاپ دوم، (تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۴۰۰).
غمامی، مجید و اشراقی آرانی، مجتبی، «تفکیک امر حکمی از امر موضوعی در دادرسی مدنی، تبیین نظریۀ عمومی» فصلنامۀ حقوق مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ ۴۰، شمارۀ ۲، (۱۳۸۹).
قاسم‌زاده، مرتضی، ره‌پیک، حسین و کیایی، عبدالله، تفسیر قانون مدنی، اسناد، آراء و اندیشه‌های حقوقی، چاپ اول، ( تهران: انتشارات سمت، ۱۳۸۲).
کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقیِ کنونی، چاپ پنجم، (تهران: نشر دادگستر، ۱۳۸۰).
کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت‌شده در دعوای مدنی، چاپ هفتم، (تهران: نشر میزان، ۱۳۸۶).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، چاپ سوم، (تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، ۱۳۸۰).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، چاپ سوم، (تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، ۱۳۸۰).
کریمی، عباس و شعبانی کندسری، هادی «تلاشی برای ساماندهی نظریۀ عدم نفوذ مراعی»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی قضایی، شمارۀ ۵۸، (۱۳۹۱).
کریمی، عباس و شعبانی کندسری، هادی، «وضعیت حقوقی مُراعی به عنوان وضعیتی در عرض صحت، بطلان و عدم نفوذ»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ ۴۷، شمارۀ ۴، (زمستان ۱۳۹۶).
محقق داماد، سید مصطفی، «تحلیل مادۀ ۴۵۴ قانون مدنی»، مجلۀ قضایی و حقوقی دادگستری، شمارۀ نهم (۱۳۷۲).
محقق داماد، سید مصطفی، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چاپ اول، (تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۸۸).
نهرینی، فریدون، ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران، چاپ سوم، (تهران: کتابخانۀ گنج دانش، ۱۳۹۰).
هرمزی، خیرالله و تکاپو، سید فریدالدین، «لوازم عقلی دعوا»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ نهم، شمارۀ ۳۲، (۱۳۹۹).
هرمزی، خیرالله، «توجیه آرای مدنی و ضمانت اجرای عدم رعایت آن»، فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، دورۀ ۶، شمارۀ ۱۱، (۱۳۸۳).
هرمزی، خیرالله، «توصیف قانونی واقعیات و اهمیت آن در دادرسی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، شمارۀ ۲۸، (۱۳۸۹). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 714 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |
||