تعداد نشریات | 53 |
تعداد شمارهها | 1,478 |
تعداد مقالات | 11,503 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,841,138 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,464,423 |
فرآیند ناتمام دولت ـ ملتسازی و از رشد ماندگی همگرایی منطقهای در خلیج فارس | ||
دولت پژوهی | ||
مقاله 2، دوره 2، شماره 5، بهار 1395، صفحه 29-62 اصل مقاله (549.29 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2016.4152 | ||
نویسنده | ||
وحید سینائی ![]() ![]() | ||
دانشیارعلوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
خلیج فارس بسیاری از ویژهگیهای یک منطقه را داراست. با این وجود نهتنها میزان همکاری کشورهای واقع در آن محدود و همگرایی میان آنها رشد نایافته باقی مانده؛ بلکه تنها در چهار دههی گذشته در آن چهار جنگ خانمانسوز، بحرانهای عمیق و اختلافات حاد منطقهای روی داده است. منشا بحرانها و تعارضهای موجود در منطقه خلیج فارس در سطوح متفاوتی قابل بررسی و شناخت هستند. یکی از این سطوح، چالشهای داخلی یا ملّی و از مهمترین آنها چالش دولت ـ ملّتسازی در میان کشورهای این منطقه است. ساختارهای ایلی، قبیلهای و قومی قدرتمند مهمترین مانع شکلگیری ملّت و برپایی و نفوذ نهادهای دولت جدید در این جوامع بودهاند. دولت ـ ملّتسازی و برقراری و پذیرش حاکمیت ملّیِ شهروندان برابر و همشان در یک واحد جغرافیایی فرآیندی است که در سطح یک کشور روی میدهد؛ اما پیامدهای آن مرزهای ملی را درنوردیده، روابط کشورها را بهویژه با همسایگان و واحدهای سیاسی موجود در یک منطقه تحت تاثیر قرار میدهد. از اینرو نمونههای موفق همگرایی منطقهای در مناطقی روی دادهاند که دولتهای ملّی، مدرن و ملت بهمثابه اجتماع شهروندان در آنها تشکیل و تکامل یافتهاند. بنابراین شهروندی از مولفههای اساسی در روند ملتسازی و پذیرش این حق متضمن برقراری سه نوع حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی است. در این مقاله به تاثیر فرآیند ناتمام دولت ـ ملّتسازی بر همگرایی منطقهای در خلیج فارس پرداخته شده و نشان داده میشود گسترش همکاری و رشد همگرایی در این منطقه نیازمند تکامل فرآیند دولت ـ ملّتسازی در همه کشورهای منطقه میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
خلیج فارس؛ دولت ـ ملّتسازی؛ ناسیونالیسم؛ حکومتهای خاندانی؛ همگرایی ملی؛ همگرایی منطقهای | ||
مراجع | ||
- اسپنسر، م؛ بَچر، ج. (1387). «توسعه»، در: آلکساندر ماتیل، دایره المعارف ناسیونالیسم (سه جلد)، ترجمه کامران فانی، محبوبه مهاجر، تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه. جلد اول. - اپللو، والترسی؛ روستو، استفان جی. (1389). ملت ـ دولت و نظام جهانی، ترجمه پرویز دلیرپور، تهران: انتشارات کویر. - اشپکلر. م. (1387). «تاریخ اقتصادی ناسیونالیسم»، ترجمه منوچهر بیگدلی خمسه، در: آلکساندر ماتیل. دایرهالمعارف ناسیونالیسم (سه جلد)، ترجمه کامران فانی، محبویه مهاجر، تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه. جلداول. - امامی، م. ع. (1380). عوامل تاثیرگذار داخلی در خلیج فارس، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - بدیع، ب. (1376). توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: نشر قومس. - بدیع، برتران؛ بیرن بوم، پی یر. (1387). جامعهشناسی دولت، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: قومس. - برنز، ت؛ کمالی، م. (1388). «عراق: یک، دو یا سه دولت یا تداوم جنگ»، در: پیپا نوریس، نیکی کدی. جامعهشناسی شکافهای اجتماعی (بررسیهای موردی)، ترجمه پرویز دلیرپور و علیرضا سمیعی اصفهانی. تهران: انتشارات کویر. - برنل، پیتر؛ راندال، ویکی. (1387). مسائل جهان سوم، ترجمه احمد ساعی و سعید میرترابی، تهران: نشر قومس. - بشیریه، حسین. (1386). آموزش دانش سیاسی، تهران: نگاه معاصر. - بوزان، ب. (1379). «امنیت ملی، دولتهای مدرن و پست مدرن»، در: گفتمان امنیت ملی، کتاب اول. - بول، ه. (1385). «نقش مثبت دولت در امور دنیا»، در: آندرو لینک لیتر (ویراستار)، مفاهیم اساسی در روابط بینالملل: نظریه هنجارگذار و آینده نظم جهانی، ترجمه لیلا سازگار، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - پوجی، جیان فرانکو. (1338). «نظریههای تشکیل دولت»، در: راهنمای جامعهشناسی سیاسی، ترجمه قدیر نصری و محمدعلی قاسمی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - دوئرتی، ج؛ فالتزگراف، ر. (1372). نظریههای متعارض در روابط بینالملل (دو جلد)، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: نشر قومس، جلد دوم . - رنگر، ان. جی. (1382). روابط بینالملل، نظریه سیاسی و مساله نظم جهانی، ترجمه لیلا سازگار، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - جعفری ولدانی، ا. (1371). کانونهای بحران در خلیج فارس، تهران: انتشارات کیهان. - حاتمی، عباس. (1390). «نظریههای مختلف دولتسازی؛ بهسوی چارچوببندی نظری»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره 3. - سیفزاده، ح؛ روشندل، ج. (1379). تعارضات ساختاری در منطقه خلیج فارس (داخلی، منطقهای و بینالمللی)، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه. - فرانکل، ج. (1382). روابط بینالملل در جهان متغییر، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - فریش، ه. (1387). «خاورمیانه»، ترجمه هرمز همایون پور، در: آلکساندر ماتیل، دایرهالمعارف ناسیونالیسم (سه جلد)، ترجمه کامران فانی؛ محبوبه مهاجر، تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه، جلد اول. - قاضیزاده، ش؛ طالبی فر، ع. (1388). سازمان همگرایی شانگهای، همگرایی نوین منطقهای، تهران: لقاءالنور. - قوام، ع؛ زرگر، ا. (1389). دولتسازی، ملتسازی و نظریه روابط بینالملل، تهران: آثار نفیس. - کول، ف. (1387). «باستانشناسی و ناسیونالیسم»، ترجمه منوچهر بیگدلی خمسه، در: آلکساندر ماتیل. دایرهالمعارف ناسیونالیسم (سه جلد)، ترجمه کامران فانی، محبوبه مهاجر، تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه، جلد اول. - کدی، ن.آر. (1388). «مذهب، اقلیت قومی و دولت در ایران»، در: پیپا نوریس، نیکی کدی، جامعهشناسی شکافهای اجتماعی (بررسیهای موردی)، ترجمه پرویز دلیرپور و علیرضا سمیعی اصفهانی، تهران: انتشارات کویر. - کلایو اسمیت، ب. (1389). فهم سیاست جهان سوم: نظریههای توسعه و دگرگونی سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی و محمد سعید قائنی نجفی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - گرگورسونی، ر. (1387). «تاریخ»، ترجمه حسین کمالی، در: آلکساندر ماتیل، دایرهالمعارف ناسیونالیسم (سه جلد)، ترجمه کامران فانی و محبوبه مهاجر، تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه، جلد اول. - گیبرنا، م. (1378). مکاتب ناسیونالیسم: ناسیونالیسم و دولت ـ ملت در قرن بیستم، ترجمه امیر مسعود اجتهادی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - مار، ف. (1380). تاریخ نوین عراق، ترجمه محمد عباسپور، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. - مهدوی ع. ه. (1380). سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی1357-1300، تهران: نشر پیکان. - مجتهدزاده، پ. (1372). کشورها و مرزها در منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس، ترجمه و تنظیم حمیدرضا ملکمحمدی نوری، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - نخله، ا. آ. (1359). روابط آمریکا و اعراب در خلیج فارس، ترجمه کارو، تهران: انتشارات سروش. - وینسنت، ا. (1376). نظریههای دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی. - هابرماس، ی. (1385). «دولت ملت اروپایی: درباره پیشینه و آینده حاکمیت و شهروندی»، در: آندرو لینک لیتر (ویراستار)، مفاهیم اساسی در روابط بینالملل: نظریه هنجارگذار و آینده نظم جهانی، ترجمه لی لا سازگار، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی. - هابسبام، ا. جی. (1383). ملت و ملتگرایی، ترجمه علی باش، مشهد: انتشارات دامون. - هینبوش، ر؛ احتشامی، ا. (1382). سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه، ترجمه علی گلمحمدی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. - Anderson, P. (1974). Lineage of Absolute State London, New Left book Press. - Cantori, L. L& Speigel.S. (1974). the International Politics of Regions: A Comparative Approach. Englewood cliffs. N.J.: prentice-Hall. - Thompson, R.W. (1973).”The Regional Sub-System: A conceptual Implication and a Propositional Inventory”, International Studies Quarterly, Vol. Xll. 1. - Marshall, T.H. (1992). Citizenship and Social clan, Pluto press, London.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,843 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,070 |