تعداد نشریات | 53 |
تعداد شمارهها | 1,467 |
تعداد مقالات | 11,396 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,472,718 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,235,408 |
نگرة قرآن کریم به «خویشتنداری» در رفتارهای خانوادگی | ||
پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
مقاله 2، دوره 6، شماره 23، زمستان 1394، صفحه 35-57 اصل مقاله (769.2 K) | ||
نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2015.5403 | ||
نویسنده | ||
مرضیّه محصّص![]() | ||
استادیار دانشگاه شهید بهشتی، تهران | ||
چکیده | ||
قرآن کریم با رویکردی هنجارگرا به تربیت انسانها پرداخته است و بر ضرورت اصلاح و تجدید نظر در رفتارها تأکید ورزیده است. در این راستا، برخی سازهها از جایگاه بنیادینی برخوردارند. از آنجا که امروزه موضوعات با محوریّت خانواده به عنوان نهادی اثربخش در ارتقاء و بالندگی جامعه، کانون توجّه قرار گرفته است، واکاوی نظریّة کارآمد قرآن در این حوزه ضروری به نظر میرسد. پرسش اصلی این پژوهش آن است کهمطابق آموزههای قرآنی، افراد در کدام یک از رفتارهای خانوادگی به خویشتنداری فراخوانده شدهاند؟ در این طرح، با گردآوری اطّلاعات به روش کتابخانهای، به روش توصیفی و تحلیل محتوا، آیات مربوط به خانواده با محوریّت موضوع «خویشتنداری» رصد شده است. این نوشتار ضمن ارائه مفهوم خویشتنداری در روانشناسی و مفاهیم قرآنی، به تبیین جایگاه خویشتنداری در قالب رفتارهای خانوادگی میپردازد و در نهایت، به ثمرات اتّخاذ رویة خویشتندارانه در مناسبات خانوادگی اشاره مینماید. از رهگذر بررسی گزارههای قرآنی چنین به نظر می آید که «خویشتنداری» در طیف رفتارهای دینی، حقوقی و حریم خصوصی از جایگاه بنیادینی برخوردار میباشد. لذا میتوان اذعان داشت که به موجب اتّخاذ رویة خویشتندارانه، حُسن معاشرت و تحکیم خانواده محقّق خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
نگرش قرآنی؛ خویشتنداری؛ خانواده؛ تقوا؛ صبر؛ عفاف | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ابنبابویه قمی، محمّدبن على. (1362). الخصال. تحقیق علیاکبر غفّارى. چ 1. قم: جامعة مدرّسین. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1413ق.). من لا یحضره الفقیه. تحقیق علیاکبر غفّارى. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرّسین حوزة علمّیة قم. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1378ق.). عیون أخبار الرّضا(ع). تحقیق مهدی لاجوردى. چ 1. تهران: نشر جهان. ابنشعبة بحرّانی، حسنبن على. (1382). تحفالعقول. ترجمة احمد جنّتى. چ 1. تهران: مؤسّسة امیرکبیر. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1404ق.). تحفالعقول. تحقیق علىاکبر غفّارى. چ 2. قم: جامعة مدرّسین. ابن عبدالبر، ابوعمرو یوسف. (۱۳۸۴). بهجة المَجالس واُنس المُجالس. دمشق: وزارة الثّقافة. ابنفهد حلّى، احمدبن محمّد و حسین غفّارى ساروى. (1375). آیین بندگى و نیایش. ترجمة عدّةالدّاعی. چ 1. قم: بنیاد معارف اسلامی. احمدى میانجى، على. (1426ق.). مکاتیب الأئمّة علیهمالسّلام. چ 1. تحقیق مجتبی فرجى. قم: دارالحدیث. اردستانی، احمد صادق. (۱۳۶۹). اخلاق خانواده. تهران: حافظ نوین. افخمی اردکانی، محمّدعلی. (1386). «تبیین روشهای تربیت اجتماعی در نهجالبلاغه». پژوهشهای نهجالبلاغه. ش21 و 22. صص 9ـ39. الهامینیا، علیاصغر و محمّدرضا احمدی. (1387). تعلیم و تربیت در اسلام. بیجا: ادارة آموزشهای عقیدتی سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه. الهامینیا، علیاصغر. (۱۳۸۶).اخلاق اطّلاعاتى. قم: زمزم هدایت. امیری گروسی، غلامرضا. (۱۲۹۹ق.). تعالیم قرآن. با ترجمه و تفسیر از ائمّة معصومین. تهران: آفرینش. امینی، ابراهیم. (1381). آیین تربیت. تهران: انتشارات اسلامى. ایمانی، محسن. (1367). «تربیت اجتماعی؛ نقش خانواده در تربیت اجتماعی». مجلّة تربیت. ش 28. صص 40ـ43. ـــــــــــــــــ . (1367). «تربیت اجتماعی (مراتب تربیت اجتماعی)». مجلّة تربیت. ش 29. صص 36ـ38. پاینده، ابوالقاسم. (1382 ). نهجالفصاحه. چ 4. تهران: دنیاى دانش. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمّد. (1366). الف. غُرَرُالحِکَم و دُرَر الکَلِم. شرح آقا جمال خوانسارى. چ 4. تحقیق جلالالدّین حسینى ارموى محدّث. تهران: دانشگاه تهران. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1366). ب. تصنیف غُرَر الحِکَم و دُرَرُ الکَلِم. چ 1. تحقیق مصطفی درایتى. قم: دفتر تبلیغات. حبیبی، یحیی. (1385). «مسئلة امکان کنترل هیجانهای چالشی در تربیت عاطفی». مجلّة راه تربیت (ویژهنامة تربیت اخلاقی). ش 1. صص 135ـ154. ـــــــــــــــــ . (1386). «عوامل تأثیرگذار در تربیت جوانان». مجلّة طوبی. ش 17. صص 40ـ46. حرّ عاملى، محمّدبن حسن. (1409ق.). وسائل الشّیعه. تحقیق مؤسّسة آل البیت(ع). چ 1. قم: مؤسّسة آل البیت(ع). حکیمى، محمّدرضا و دیگران. (1380). الحیاة. ترجمة احمد آرام. چ 1. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. حلبی، علیّبن ابراهیم. (1417ق.). سیرةالسیّد احمد البدوی. الکتاب المسمّی بالنصیحة العلویّة فی بیان حُسن طریقة السّادةالأحمدیّة. احمد عزّالدّین عبداللّه. قاهره: بینا. الحلبی، علیّبنبرهان. (بیتا). سیرة حلبیّۀ. لبنان ـ بیروت: دار المعرفة. خائف الهی، احمدعلی و محمّد دوستار. (1382).«ابعاد هوش هیجانی». مجلّة مدیریّت و توسعه. ش 18. صص 52ـ62. خدایاری فرد، محمّد. (۱۳۸۴). مسائل نوجوانان وجوانان. چ 1. تهران: انجمن اولیاء و مربّیان جمهوری اسلامی ایران. دانش خانواده وجمعیّت. (1393). به کوشش جمعی از نویسندگان. چ 10. بیجا: معارف. داودى، محمّد. (1390). اخلاق اسلامیـ مبانی و مفاهیم. بینا: معارف. دراز، محمّد عبدالله. (١٣٨٧). آیین اخلاق در قرآن. ترجمة، محمّدرضا عطایی. چ 1. مشهد مقدّس: آستان قدس رضوی. دلشاد تهرانی، مصطفی. (1372). سیرة نبوی منطق عملی سیرة اجتماعی. دفتر دوم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات. دیلمى، احمد و مسعود آذربایجانى. (1380). اخلاق اسلامى. چ 2. قم: نهاد نمایندگى مقام معظّم رهبرى در دانشگاهها، معاونت امور اساتید و دروس معارف. الدّیلمی، شیرویةبن شهرداربن شیرویه. (1406ق.). الفردوس بمأثور الخطاب. تحقیق السّعید بن بسیونی زغلول. بیروت: دار الکتب العلمیّة. شبّر، سیّد عبدالله. (١٣٧٨). اخلاق. تحقیق محمّدرضا جبّاران. قم: هجرت. شریفالرّضى، محمّدبن حسین. (1414ق.). نهجالبلاغه. چاپ صبحی صالح. تحقیق فیضالإسلام. چ 1. قم: هجرت. طبرسى، فضلبن حسن. (1390 ق.). إعلام الورى بأعلام الهدى. چ 3. تهران: اسلامیّه. طیّب، سیّد عبدالحسین. (1378). أطیب البیان فی تفسیر القرآن. چ 2. تهران: انتشارات اسلام. غفرانی، محمّد. (1358). «تربیت نوجوان در مکتب اسلام؛ مشکلات عاطفی نوجوان». مجلّة پیوند. ش 3. صص 14ـ19. فاخری، علیرضا و محمّدحسین منتظرى. (بیتا). اخلاق در خانواده. تهران: ادارة آموزشهای عقیدتی سیاسى. فلسفی، محمّدتقی. (۱۳۸۳). گفتار فلسفی جوان از نظر عقل و احساسات. تهران: فرهنگ اسلامی. فیّاضبخش، محمّدتقی. (1389). کرامت نفس در تربیت کودک. تهران: فردافر. قائمی، علی. (۱۳۷۸). مجموعهبحثها در زمینة شناخت، هدایت و تربیت. تهران: بیتا. قرائتی، محسن. (١٣٨۶). گناهشناسی. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. قمی، شیخ عبّاس. (بیتا). سفینةالبحار و مدینةالحکم و الآثار. بیروت: دار المرتضی. کلینی، محمّدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی. تحقیق علىاکبر غفّارى و محمّد آخوندى. چ 4. تهران: دار الکتب الإسلامیّة. متّقیالهندی، علیّبن حسامالدّین. (1401ق.). کنزالعمّال فی سنن الأقوال و الأفعال. چ 5. بیروت: مؤسّسة الرّسالة. مجلسی، محمّدباقر. (1379). احتجاجات. ترجمة بحارالأنوار. ترجمة موسی خسروی. چ 1. تهران: اسلامیّه. ـــــــــــــــــــــ . (1404ق.). بحارالأنوار، الجامعة لِدُرَرِ أخبار الأئمّة الأطهار(ع). چ 2. تحقیق جمعى از محقّقان. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی. مرزوقی، رحمتالله و عبّاس انارینژاد. (1386). «تربیت اجتماعی از منظر نهجالبلاغه». مجلّة تربیت اسلامی. ش 4. صص 163ـ192. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1390). «جامعهشناسی کاربردی». مجلّة علمی پژوهشی دانشگاه اصفهان. س 22 (پیاپی 44). ش 4. صص 35ـ50. مظلومی، رجبعلی. (1365). «ملاحظاتی در باب تربیت نوجوان». مجلّة تربیت. ش 9. صص 38ـ39. مقدّسنیا، محمّد و محمّدمهدی محمّدی. (1387). آداب معاشرت. چ 5. قم: زمزم هدایت. مکارم شیرازى، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. چ 1. تهران: دارالکتب الإسلامیّة. ملکوتیفر، ولیالله. (1388). تربیت در نهجالبلاغه. بیجا: امید مهر. منصورنژاد، محمّد. (1384). مجلّة پژوهشهای تربیت اسلامی. ش 1. صص 7ـ40. مهدوی کنی، محمّدرضا. (1373). نقطههاى آغاز در اخلاق عملى. چ 1. تهران: فرهنگ اسلامی. ورّام، مسعودبن عیسی. (1369). مجموعة ورّام، آداب و اخلاق در اسلام. ترجمة تنبیه الخواطر. محمّد رضا عطایی. چ 1. مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى. وفادار، علی. (1384). «مشکلات جوانان و تأثیر رفتار والدین». مجلّة نامة علوم انسانی. ج 12. صص 83ـ102. هدایتی فخر داود، ابوالفضل. (1387). اصول اخلاق اجتماعی اسلام از منظر امام خمینی(ره). تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). یکصد درس زندگی از امام علی(ع). (1384). پژوهشکدة تحقیقات اسلامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نمایندگی ولی فقیه. قم: زمزم هدایت. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,018 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,071 |