تعداد نشریات | 55 |
تعداد شمارهها | 1,839 |
تعداد مقالات | 14,696 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,799,728 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,764,300 |
شاهنامه در تاریخ وصّاف | ||
متن پژوهی ادبی | ||
مقاله 6، دوره 20، شماره 70، اسفند 1395، صفحه 117-141 اصل مقاله (421.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2017.7160 | ||
نویسنده | ||
یحیی کاردگر | ||
دانشیار دانشگاه قم | ||
چکیده | ||
شاهنامة فردوسی یکی از برجستهترین شاهکارهای ادب فارسی است که نگاه سرایندگان و نویسندگان بسیاری را به سمت و سوی خود کشانده و آنان را از ظرفیّتهای بیشمار خود بهرهمند ساخته است. در کنار تقلیدهای نه چندان موفّق از این اثر، تضمین ابیات و بهرهگیری از حالوهوا و فضای حماسی آن در غالب آثار ادب فارسی به چشم میخورد. یکی از آثاری که شاهنامه در آن نمود بارزی دارد، تاریخ وصّاف است. وصّاف در عصری به شاهنامه روی آورده که جریان حماسهسرایی رو به افول است، امّا او با بهرهگیری از ابیات و ظرفیّتهای محتوایی، زبانی و بلاغی شاهنامه، بر ارزش و اعتبار اثر خود افزوده است و منبعی قابل اعتماد برای بررسی صحّت و سقم برخی از ابیات شاهنامه در اختیار پژوهندگان این شاهکار ادب فارسی قرار داده است. شاهنامهگرایی وصّاف پاسخ هوشمندانه به نیازهای روحی و روانی ایرانیانی است که طعم تلخ شکست از مغولان، آنان را در یأسی جانکاه فرو برده بود. از این رو، وصّاف با یادکرد شکوه ایرانیان در قالب اشعار ماندگار فردوسی، میکوشد روح امید در کالبد نیمهجان ایرانیان معاصر خود بدمد. این مقاله با روشی توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، گونههای بهرهگیری وصّاف از ابیات شاهنامه و علل و عوامل آن را بر مبنای مجلّدات پنجگانة تاریخ وصّاف مورد نقد و بررسی قرار داده است. | ||
کلیدواژهها | ||
حماسه؛ ایرانگرایی؛ شاهنامه؛ تاریخ؛ عصر مغول و ایلخانان؛ تاریخ وصّاف | ||
مراجع | ||
آرینپور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما. ج 1. تهران: زوّار. اسلامی ندوشن، محمّدعلی. (1374). جام جهانبین. تهران: جامی. اشیدری، گیتا. (1370). کشفالأبیات خمسةنظامی گنجوی. تهران: با همکاری دفتر مجامع و فعّالیّتهای فرهنگی و مؤسّسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ایمانی، علی و خسروی، خدیجه. (1393). بیتیاب شاهنامة فردوسی بر اساس پیرایش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. بهار، محمّدتقی. (1373). سبکشناسی. 3 ج. تهران: امیرکبیر. خطیبی، حسین. (1375). فنّ نثر در ادب پارسی. تهران: زوّار. خزائلی، محمّد. (1353). شرح بوستان. تهران: سازمان انتشارات جاویدان. دبیرسیاقی، سیّد محمّد. (1378). کشفالأبیات شاهنامة فردوسی. تهران: مدبر. دهخدا، علیاکبر. (1363). امثال و حکم. 4 ج. تهران: امیرکبیر. دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامه. 15 ج. تهران: مؤسّسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. رستگار فسایی، منصور. (1375). «فردوسی و سعدی». مقالاتی دربارة زندگی و شعر سعدی. به کوشش منصور رستگار فسایی. تهران: امیر کبیر. صص 384ـ448. زرّینکوب، عبدالحسین. (1374). پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد. تهران: سخن. سجّادی، ضیاءالدّین. (1357). «شاهنامه در تاریخ جهانگشای جوینی». ش 1. صص 241ـ260. شرفی، محبوبه. (1392). زندگی، زمانه و تاریخ نگاری وصّاف شیرازی. تهران: پژوهشکدة تاریخ اسلام. سرامی، قدمعلی. (1373). از رنگ گل تا رنج خار (شکلشناسی داستانهای شاهنامه). تهران: علمی و فرهنگی. سعدی شیرازی، مصلحالدّین. (1369). بوستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی. شیرازی، ادیب شهابالدّین (شرفالدّین). (1388). تاریخ وصّاف الحضرة. ج 4. تصحیح و تعلیق علیرضا حاجیاننژاد. تهران: دانشگاه تهران. شیرازی، فضلاللهبن عبدالله. (1338). تاریخ وصّافالحضرة. تهران: کتابخانة ابنسینا و کتابخانة جعفری تبریزی، چاپ افست رشدیّه. صفا، ذبیحالله. (1373). تاریخ ادبیّات در ایران. ج 1؛ بخش 3. تهران: فردوس. ـــــــــــــــــ . (1374). حماسهسرایی در ایران. تهران: فردوس. فردوسی، ابوالقاسم. (1382).شاهنامة فردوسی. 4 ج. متن انتقادی از روی چاپ مسکو. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره. ــــــــــــــــــــــــ . ( 1370). شاهنامه. تصحیح ژول مول. 4 ج. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. ـــــــــــــــــــــ . (1386). شاهنامه. 8 ج. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. محجوب، محمّدجعفر. (1383). ادبیّات عامیانة ایران (مجموعه مقالات دربارة افسانهها و آداب و رسوم مردم ایران). به کوشش حسن ذوالفقاری. تهران: چشمه. مقصودی، مرتضی و رادفر، ابوالقاسم. (1390). «شاهنامه در تاریخ جهانگشای جوینی». کهننامة ادب پارسی. س 2. ش 1. 101ـ112. نامور مطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیّت، مطالعة روابط یک متن با دیگر متنها». پژوهشنامة علوم انسانی، ش56. صص 83ـ98. نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیّت. تهران: سخن. نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر. (1388). چهار مقاله. تصحیح محمّد قزوینی. به کوشش محمّد معین. تهران: زوّار. نظامی گنجوی، الیاسبن یوسف. (1372). کلّیّات خمسة نظامی گنجوی. 2 ج. مطابق با نسخة تصحیح شدة حسن وحید دستگردی. به اهتمام پرویز بابایی. تهران: نگاه. وراوینی، سعدالدّین. (1376). مرزباننامه. تصحیح محمّد روشن. تهران: اساطیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 955 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,087 |