آمار
| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 1,661 |
| تعداد مقالات | 13,217 |
| تعداد مشاهده مقاله | 25,454,020 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,431,367 |
مصادیق «پیرنگ» فرمالیستی در داستان‌های کوتاه فارسی | ||
| متن پژوهی ادبی | ||
| مقاله 4، دوره 21، شماره 72، تیر 1396، صفحه 87-116 اصل مقاله (582.54 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2017.7626 | ||
| نویسندگان | ||
مریم بخشی  1؛ منوچهر تشکری2؛ قدرت قاسمی پور3
| ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی | ||
| 2استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| بر مبنای تعاریف نوینی که در بوطیقای فرمالیسم، از دو مقولة «داستان» و «پیرنگ» ارائه گردیده‌است، «داستان» یا همان زنجیرة رخدادها در توالی زمانی، به منزلة مادّة خام و سازمایة روایت شناخته شده‌است و «پیرنگ» برخلاف پندار منتقدان پیشافرمالیسم، نه به ساختمان منطقی و علّی اثر روایی، بلکه به تمام تمهیدات زیبایی‌شناسانه و آشنایی‌زدایانه‌ای اطلاق می‌گردد که برای پیکربندی هنری آن مادّة خام به کار بسته می‌شود. این تمهیدات در سه سطح «زبان، درونمایه و صناعات» متجلّی گردیده‌است و پیرنگ هنری روایت داستانی را برمی‌سازند. نویسندگان داستان کوتاه معاصر فارسی با عنایت به جریانات نوگرایانة ادبی، به‌ویژه آرای فرمالیستی و به مدد بهره‌گیری مبتکرانه از امکانات زبانی، صناعتی و درونمایگانی، گونه‌ای شکل‌شکنی خلاّقانه را در روایتگری داستان‌هایشان رقم زده‌اند، به گونه‌ای‌که داستان را از بافتی متکّی بر حادثه‌پردازی و پیرنگ‌سازی در مفهوم سنّتی و پیشافرمالیستی خود خارج ساخته و تلاش برای برجسته‌سازی فرم داستان از رهگذر کشف و کاربست تکنیک‌های روایی جدید را جایگزین آن کرده‌اند و بدین سان، آشنایی‌زدایی و پیرنگ هنری مطمح‌نظر فرمالیست‌ها را محقّق ساخته‌اند. نظر به اینکه مصادیق پیرنگ‌سازی هنری در سطح صناعات داستانی از گستردگی و تنوّع بیشتری برخوردار است، در این جستار، بر آن بوده‌ایم تا به واکاوی و دسته‌بندی مصادیق و جلوه‌های گوناگون آشنایی‌زدایی و پیرنگ‌سازی در این سطح از داستان‌های کوتاه شکل‌گرای معاصر بپردازیم و بدین‌وسیله، از اصلی‌ترین عوامل رازناکی و غریب‌نمایی جهان این داستان‌ها پرده برداریم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| داستان کوتاه فارسی؛ فرمالیسم؛ پیرنگ؛ صناعات روایی؛ آشنایی‌زدایی | ||
| مراجع | ||
|
آخن باوم، بوریس. (1392). نظریة ادبیات. گردآوری تزوتان تودوروف. ترجمة عاطفه طاهایی. تهران: نشر دات. اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا. بنیامین، والتر. (1366). نشانه‌هایی به رهایی. ترجمة بابک احمدی. تهران: انتشارات تندر. خسروی، ابوتراب. (1380). دیوان سومنات. تهران: نشر مرکز. ــــــــــــــــــــ . (1390). کتاب ویران. تهران: نشر چشمه. سلدن، رامان. (1377). راهنمای نظریة ادبی معاصر. ترجمة عباس مخبر. تهران: طرح نو. صادقی، لیلا. (1381). وقتم کن که بگذرم. تهران: نشر نیلوفر. قاسمی‌پور، قدرت. (1393). «آمیختگی داستان و گفتمان روایی در روایت‌های پسامدرنیستی». فصلنامة نقد ادبی. س7. ش 26. صص 7ـ 22. کشکولی، قاسم. (1377). زن در پیاده‌رو راه می‌رود. تهران: نشر قصیده. گلشیری، هوشنگ. (1382). نیمة تاریک ماه. چ2. تهران: نیلوفر. محبّعلی، مهسا. (1384). عاشقت در پاورقی. چ 3. تهران: چشمه. مستور، مصطفی. (1389). حکایت عشقی بی‌قاف بی‌شین بی‌نقطه. چ 14. تهران: چشمه. مکاریک، ایرنا ریما. (1392). دانشنامة نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: نشر آگه. مندنی‌پور، شهریار. (1386). ماه نیمروز. تهران: مرکز. ـــــــــــــــــــــ . (1388). شرق بنفشه.تهران: نشر مرکز. ـــــــــــــــــــــ . (1380). مومیا و عسل. تهران: انتشارات نیلوفر. نجدی، بیژن. (1389). یوزپلنگانی که با من دویده‌اند. چ 12. تهران: نشر مرکز. ــــــــــــــ . (1388). دوباره از همان خیابان‌ها. چ 6. تهران: نشر مرکز. وو، پاتریشیا. (1390). فراداستان. ترجمة شهریار وقفی‌پور. تهران: نشر چشمه. Ferguson, Suzanne C. (1994). "Defining the Short Story: Impressionism and Form". The New Short Story Theories. Charles E. May (Eds.)Athens, Ohio: Ohio University Press.
Hawakes, Trence. (1997). Structuralism and semiotics. London: Roteledge.
Bennet, Tony. (1979). Formalism and Marksism. London & NewYork: Roteledge.
Lemon and Reis. (1965). (Eds.) Russian Formalism Criticism: Four Essay. Lincoln: Nebraska UP.
Todorof, Tzvetan. (2000). Typology of Detective Fiction. In Lodge, David and Nigel Wood (Eds). Modern Criticism & Theory. New York: Longman. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,323 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 975 |
||
