تعداد نشریات | 53 |
تعداد شمارهها | 1,467 |
تعداد مقالات | 11,396 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,473,231 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,235,644 |
بازخوانشی از اقتباسهای قرآنی در صحیفة سجّادیّه (مطالعة موردی دعای اوّل تا هفتم) | ||
پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
مقاله 7، دوره 8، شماره 29، تابستان 1396، صفحه 173-202 اصل مقاله (571.4 K) | ||
نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2017.8231 | ||
نویسندگان | ||
فتحیه فتاحی زاده1؛ عارفه داودی2؛ مرضیه محصص ![]() ![]() | ||
1مدیرگزوه | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س)، تهران | ||
3عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی دانشکده الهیات و ادیان گروه معارف اسلامی | ||
چکیده | ||
یکی از جلوههای درخشان صحیفة سجّادیّه پیوند این کتاب شریف با قرآن کریم است. هدف این جستار، به تصویر کشیدن انس و همنشینی امام سجّاد(ع) با قرآن کریم و نیز اثرپذیری عمیق آن حضرت(ع) از کلام وحی در دعای اوّل تا هفتم صحیفة سجّادیّه است. ضرورت این پژوهش، هویداسازی یکی از انواع تعامل گنجینة حدیثی شیعه با قرآن کریم، از رهگذر بررسی گونهشناسی اقتباس و کارکردهای گوناگون این گونهها در بافت متنی صحیفة سجّادیّه میباشد. بدین منظور، با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی این عنصر ادبی پرداخته شدهاست. گونههای مقتبس قرآنی در هفت دعای اوّل صحیفة سجّادیّه عبارت است از: اقتباس کامل، جزئی، متغیّر، اشارهای و استنباطی. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که پربسامدترین گونه، اقتباس متغیّر و دشوارترین نوع، از حیث تشخیص، اقتباس استنباطی است و انگیزة کاربست این گونهها برای تعلیل، تأکید، تفسیر و توضیح، تهلیل و تحمید و جری و تطبیق است و گاه کارکرد ترکیبی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
امام سجّاد(ع)؛ صحیفة سجّادیّه؛ اقتباسهای قرآنی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آقابزرگ تهرانی، محمّدحسن. (1415ق.). الذریعة إلی تصانیف الشیعة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. ابنبابویه قمی، محمّدبن علی. (1398ق.).التوحید. نحقیق و تصحیح هاشم حسینی. قم: جامعة مدرّسین. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1372). معانیالأخبار. ترجمة عبدالعلی محمّدی شاهرودی. تهران: دارالکتب الإسلامیة. ابندرید، محمدبن حسن. (1988م.). جمهرةاللغة. بیروت: دارالعلم للملایین. ابنسیّده، علیبن اسماعیل. (1421ق.). المحکم والمحیط الأعظم. تحقیق عبدالحمید هنداوی. بیروت: دارالکتب العلمیة. ابنمنظور، محمّدبن مکرم. (1414ق.). لسانالعرب. بیروت: دار صادر. الأثری، محمّد بهجة. (1409ق.). الشعر و الشعراء و أنواع اقتباساتهم من ألفاظ القرآن الکریم و معاینه العدد البراع. ج17. بغداد: وزارة الثقافة والأعلام. احمدنگری، عبدالنّبیبن عبدالرّسول. (1421ق.). قاضی عبدالنّبی بن عبدالرسول. ترجمة حسن هانی فحص. ط1. بیروت: دارالکتب العلمیّة. احمدی، فاطمه. (1390). تجلّی قرآن در صحیفة سجّادیّه. تهران: حنیفا. ازهری، محمّدبن احمد. (1412ق.). تهذیب اللغة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. امین، سیّده نصرتبیگم. (بیتا). مخزنالعرفان در تفسیر قرآن مجید. اصفهان: انتشارات انجمن حمایت از خانوادههای بیسرپرست. انگورج تقوی، حسین. (1391). عربی جامع. تهران: رمزینه. بلاغی، صدرالدین. (1380). ترجمة صحیفة کاملة سجّادیه. تهران: دارالکتب الإسلامیة. بیضاوی، عبدالله. (1418). أنوارالتنزیل وأسرارالتأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربی. تفتازانی، مسعودبن عمر. (بیتا).المطول. بهامشه حاشیه السیّد میرشریف. قم: منشورات مکتبة الداوری. تقوی، سیّد نصرالله. (1363). هنجار گفتار (در فن معانی و بیان و بدیع فارسی). اصفهان: انتشارات فرهنگسرای اصفهان. جوادی آملی، عبدالله. (1391). همتایی قرآن و اهل بیت(ع). تحقیق سیّد محمود صادقی. قم: مرکز نشر اسراء. ـــــــــــــــــــــــــ . (1385). تسنیم (تفسیر قرآن کریم). قم: نشر اسراء. حسنزاده آملی، حسن. (1382). نورٌ علی نور، در ذکر و ذاکر و مذکور. قم: انتشارات تشیّع. حسینی مدنی شیرازی، سیّد علیخان. (1427ق.). ریاضالسالکین فی شرح صحیفة سیّدالسّاجدین الإمام علیبن الحسین(ع). بیجا: مؤسسة النشر الإسلامی. خطیب قزوینی، جلالالدین محمّد. (1424ق.). الإیضاح فی البلاغة المعانی والبیان والبدیع. وضع حواشیه ابراهیم شمسالدین. بیروت: دارالکتب العلمیّة. خیاط، علی. (1390). «نیایش، فصل بالندة سیرة امامان(ع)».آموزههای قرآنی. ش13. صص 137ـ165. خیّاط، علی و محمدعلی مهدوی راد. (1391). «اقتباس: گونهای از تجلّی آیات قرآن در نیایش معصومان علیهمالسلام».علوم حدیث. س17. ش64. صص 90ـ110. دیرباز، عسکر و سکینه دشتی. (1394). «بررسی و تطبیق اوصاف الهی از منظر توحید شیخ صدوق و ملّاصدرا». پژوهشنامة کلام. س2. ش2. صص 43ـ64. راستگو، محمّد. (1385). تجلّی قرآن و حدیث در ادب فارسی. تهران: انتشارات سمت. راغب اصفهانی، حسیبن محمّد. (1412ق.). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم. زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشّاف عن حقائق غوامضالتنزیل. بیروت: دار صادر. سامرائی، فاضل صالح. (بیتا). معانیالنحو. عمان: دارالفکر. شرتونی، رشید. (1390). مبادی العربیة. قم: انتشارات دارالفکر. شعرانی، ابوالحسن. (1379). ترجمه و شرح صحیفة سجّادیّه. تهران: اسلامیّه. طاهری، سیّد صدرالدین و منا فریدی خورشیدی. (1391). «ملائکةالله از دیدگاه ملا صدرا».مجلّه معرفت. س 21. ش 178. صص 89 ـ108. طبانه، بدوی. (1408ق.). معجم البلاغة العربیة. جده و ریاض: دارالمناره و دارالرفاعی. طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیّه. طبرسی، فضلبن حسن. (1417ق.).اعلام الوری. قم: مؤسسة آلالبیت(ع) لإحیاءالتراث. طریحی، فخرالدین. (1375). مجمعالبحرین. تحقیق و تصحیح احمد حسینی اشکوری. تهران: مرتضوی. طعمة حلبی، احمد. (2007م.). «أشکال التناص الشعری شعر البیاتی نموذجا». مجلة الموقف الأدبی. ع430. صص60ـ83. طوسی، محمّدبن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق احمد قیصر عاملی. بیروت: دار احیاء. عباسزاده، حمید. (1389). «اقتباسهای قرآنی در نهجالبلاغه». فصلنامة مطالعات تفسیری. س1. ش1. صص 38ـ55. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه. (1415ق.). تفسیر نورالثقلین. تحقیق سیّد هاشم محلاتی. قم: انتشارات اسماعیلیان. عشایری منفرد، محمد. (1392). تحلیل ادبی نهجالبلاغه و قرآن. قم: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی. فراهیدی، خلیلبن احمد. (1409ق.). العین. قم: نشر هجرت. قپانچی، سیّد صدرالدین. (1426ق.).فی رحاب دعاء أبیحمزة الثمالی. بیجا: دلیلنا. گاوان، عمادالدین محمود. (1381). مناظر الإنشاء. تصحیح معصومه معدنکن. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار. مجلسی، محمّدباقر. (1404ق.). بحارالأنوار، الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار علیهمالسلام. بیروت: مؤسسة الوفاء. مدرّسی، محمّدتقی. (1405ق.). الدعاء معراج الروح و منهاج الحیاة. بیجا: المرکز الثقافی الإسلامی. مدرسی چهاردهی، محمّدعلی. (1379). شرح صحیفة سجّادیّه. تهران: انتشارات مرتضوی. هاشمی، سیّد احمد. (بیتا). جواهرالبلاغة فی المعانی و البیان و البدیع. ضبط، تدقیق و توثیق یوسف الصمیلی. بیروت: المکتبة العصریة. همایی، جلالالدین. (1370). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: مؤسسة نشر هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 385 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 415 |