تعداد نشریات | 52 |
تعداد شمارهها | 1,462 |
تعداد مقالات | 11,368 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,396,673 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,189,385 |
عوامل انسجام در سورة زلزال (بر اساس نظریة هالیدی و حسن) | ||
پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 30، پاییز 1396، صفحه 81-102 اصل مقاله (841.09 K) | ||
نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2017.8721 | ||
نویسندگان | ||
احمد پاشا زانوس* 1؛ مریم نبیپور2 | ||
1دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی قزوین، قزوین، ایران | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بینالمللی قزوین، قزوین، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از زیرمجموعههای علم زبانشناسی تحلیل گفتمان است. منظور از گفتمان، متن است که در واقع، ترکیبی از جملههای مختلف برای رساندن یک مفهوم یا یک اندیشه میباشد. در تحلیل گفتمان، زبان از جنبههای مختلف بررسی میشود که یکی از آنها بررسی عوامل انسجام است. انسجام، نظریه و الگویی است که به بررسی عواملی میپردازد که اجزای تشکیلدهندة متن را به هم مرتبط میسازد و سبب هماهنگی آن میشود. در واقع، یک گفتمان یا یک متن زمانی شکل میگیرد که روابط منطقی مناسبی در بین اجزای تشکیلدهندة آن برقرار باشد و نظریة انسجام به دنبال کشف این روابط است. نظم و انسجام در قرآن کریم از دیرباز مورد توجه اندیشمندان جهان اسلام بودهاست و علما از گذشته تاکنون به دنبال اثبات وکشف این نظم و پیوستگی آیات قرآنی و سورههای آن به روشهای گوناگون بودهاند. برخی از شرقشناسان نظم وانسجام در قرآن را انکار کرده، آن را سست شمردهاند، در صورتی که هر سورهای به عنوان متن و همة سورهها با یکدیگر در نهایت انسجام هستند. این انسجام حتی در کوتاهترین سورهها در بالاترین حد ممکن است. برای اثبات این امر، این پژوهش با روش توصیفیـ تحلیلی و بر اساس نظریة هالیدی و حسن به بررسی عوامل انسجامی در سورة کوتاه «زلزال» پرداختهایم و به این نتیجه رسیدیم که انسجام در این سوره در هر سه سطح واژگانی، دستوری و پیوندی دیده میشود که در سطح واژگانی، تکرار و در سطح دستوری، ارجاع بیشترین نقش را دراین انسجام دارند. همچنین، بر اساس مراجع ضمایر و تکرار مشخص شد که این سوره از دو موضوع زمین و حوادث آن در پنج (5) آیة اول و انسان و سرنوشت او در سه آیة آخر صحبت میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
زبانشناسی؛ تحلیل گفتمان؛ انسجام؛ قرآن کریم؛ سورة زلزال | ||
مراجع | ||
آقاگلزاده، فردوس و علی افخمی. (1383). «زبانشناسی متن و رویکردهای آن». مجلة زبانشناسی. س 19. ش 1. صص 89ـ103. ابنعاشور، محمد. (1293ق.). التحریر و التنویر. تونس: الدار التونسیة. احمدی، علیرضا و اصلان استواری. (1390). «انسجام متنی ابزاری زبانشناسی برای شناخت سبکهای ادبیات قارسی». مجلة مطالعات زبان بلاغی. ش3. صص 7ـ20. امیری خراسانی، احمد و حلیمه علینژاد. (1394). «بررسی عناصر انسجام در نفثةالمصدور بر اساس نظریة هالیدی و حسن». متن پژوهی ادبی. س 19. ش 63. صص 7ـ33. باغینیپور، مجید. (1375). «نگاهی گذرا به جنبههایی از سخنکاوی». مجلة زبانشناسی. س 13. ش 1 و2. صص 14ـ29. پالمر، فرانک. (1374). نگاهی تازه به معناشناسی. ترجمة کورش صفوی. تهران: نشر نو. حلوه، نوال بنت ابراهیم. (2012م.). «اثر التکرار فی التماسک النصی مقاربة معجمیة تطبیقیة فی ضوء مقالات». خالد منیف. ریاض: جامعة الأمیرة، نوره بنت عبدالرحمن. خوشمنش، ابوالفضل. (1389). «بررسی تدوین و انسجام آیات قرآن از منظر شرقشناسان و آیتالله طالقانی». پژوهشگاه علوم و معارف قرآن کریم. س 1. ش 8. صص 33ـ50. الزناد، الأزهر. (1993م.). نسیج النص (بحث فی ما یکون به الملفوظ نصا). الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی. صفوی، کورش. (1381). از زبانشناسی به ادبیات. ج 1. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. ــــــــــــــــــــ . (1380). از زبانشناسی به ادبیات. ج 2. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. صلحجو، علی. (1377). گفتمان و ترجمه. تهران: مرکز. عبدالمجید، جلیل. (1998م.). البدیع بین البلاغة العربیةواللسانیات النصیة. القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب. عسکری، ابوهلال. (1412ق.). معجم الفروق اللغویة. قم: مؤسسة نشر الإسلامی. علاوی، العید. (2011م.). «التماسک النحوی اشکاله وآلیاته؛ دراسة تطبیقیة لنماذج مِن شعر محمد آل خلیفه». مجلة قراءات. صص 119ـ140. عزه شبل، محمد. (2009م.). علم اللغةالنص النظریةوالتطبیق. القاهرة: مکتبة الآداب. غلامحسینزاده، غلامحسین و حامد نوروزی. (1389). «نقش تکرار آوایی در انسجام واژگانی شعر عروضی فارسی». نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان). ش 27. صص 251ـ281. فقی، صبحی ابراهیم. (2000م.). علم اللغةالنصی بین النظریةوالتطبیق؛ دراسةتطبیقیةعلی السُوَر المکیة. القاهرة: دار قباء. لطفیپور ساعدی، کاظم. (1371). «درآمدی بر سخنکاوی». مجلة زبانشناسی. س 9. ش 1. صص 109ـ122. ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1385). درآمدی به اصول و روش ترجمه. چ 7. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1376). به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقشگرا. تهران: نشر مرکز. یاحقی، محمدجعفر و محمدهادی فلاحی. (1389). «انسجام متنی در غزلیات سعدی و بیدل دهلوی: بررسی و مقایسة ده غزل سعدی و ده غزل بیدل». نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان). ش 27. صص 327ـ346. یارمحمدی، لطفالله. (1383). گفتمانشناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس. ولیی، یونس، سید محمود میرزاییالحسینی و محمد فرهادی. (1395). «عوامل انسجام متنی در سورة نوح». پژوهشهای زبانشناختی قرآن. س 5. ش 1. صص 69ـ86. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 514 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 513 |