اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شمارهها | 2,201 |
| تعداد مقالات | 17,932 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,975,508 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,772,466 |
از پراگماتیسم تا عشق تکاملی: نقش اخلاق و دین در فلسفهی چارلز سندرز پیرس | ||
| حکمت و فلسفه | ||
| مقاله 9، دوره 21، شماره 83، مهر 1404، صفحه 243-276 اصل مقاله (1019.28 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2025.84400.2286 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم پورحسن* ؛ آروین مرادی | ||
| دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| پیرس، دیدگاههای متناقضی دربارهی رابطهی علم با اخلاق و دین ارائه میدهد. او از یک سو، اخلاق و دین را اموری حیاتی میداند که برای شناخت آنها باید به حس درونی و غریزه رجوع کرد. از سوی دیگر، در برخی مواضع، دیدگاههایی مخالف این رویکرد دارد. پیرس در نهایت معتقد است که منطق بر اخلاق و اخلاق بر زیباییشناسی استوار است. این مقاله با بررسی ناسازگاریهای فلسفهی پیرس، نشان میدهد که تفکیک علم از اخلاق و دین در اندیشهی او با کلیت فلسفهاش در تضاد است. در این مسیر ابتدا به بررسی جایگاه غریزه در استدلال و نیز مفهوم خودکنترلی بهعنوان روش کنترلگر تحقیق پرداختیم. نشان دادیم که غریزه نزد پیرس پایهی تمام استدلال و تفکر است. اما غریزه بهتنهایی کافی نیست و باید توسط اصولی کنترل شود. اصل کنترلگر تحقیق، اصلی اخلاقی است. و از آنجا که اخلاق نیز در نظرگاه پیرس مبتنی بر زیباییشناسی است، دیگر مرزی بین این سه حوزه نمیماند. دو مفهوم کلیدی دیگر در فلسفه پیرس، آگاپیسم (عشق تکاملی) و همپیوستگی هستند که بر اساس آنها جهان از طریق نیروی عشق پیش رانده و هماهنگ میشود. پیرس جهان را کلیتی بههمپیوسته میداند که در آن تمایز بین ذهن و ماده، عقل و احساس، و نفس و بدن ناممکن است. در نهایت به تحلیل این موضوع پرداختیم که اگرچه روششناسی پیرس بهشکل معقولی اخلاق و زیباییشناسی را در روش علمی میپذیرد، اما پذیرفتن مفاهیمی مانند عشق تکاملی، متافیزیکی را به فلسفهی او وارد میکند که پذیرفتنی نیست. | ||
| کلیدواژهها | ||
| پیرس؛ اخلاق؛ دین؛ عشق تکاملی؛ منطق | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 |
||
Scholarly Journals Management System © 1991.05.01 by Allameh Tabatabaei University is
licensed under Attribution-NonCommercial 4.0 International.