| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,786 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,922,770 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,728,481 |
تجلی وحدت وجود در سوره توحید با تحلیل عناصر زبانی بر اساس سبک‌شناسی ساختارگرا | ||
| حکمت و فلسفه | ||
| مقاله 8، دوره 20، شماره 80، دی 1403، صفحه 203-236 اصل مقاله (976.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2024.81061.2256 | ||
| نویسندگان | ||
| منصوره دعاگو* 1؛ جلال مرامی2 | ||
| 1دانشجوی زبان و ادبیات عرب دانشگاه علامه طباطبایی . تهران | ||
| 2عضو هیئت علمی زبان و ادبیات عرب دانشگاه علامه طباطبایی، تهران. | ||
| چکیده | ||
| با رشد و گسترش مباحث زبان‌شناسی، دانشمندان اسلامی بر اساس مبانی کلامی، فلسفی و یا عرفانی خود به بیان جنبه‌های اعجاز قرآن پرداخته‌اند. در راستای این هدف مقاله‌ی حاضر بر اساس سبک‌شناسی و با روش توصیفی-تحلیلی در سطوح آوایی، معنایی، بلاغی و ترکیبی به بیان این مسئله می‌پردازد که چگونه ابزارهای زبانی می‌توانند وحدت از دیدگاه عارف و حکیم را نشان دهند. این مقاله با بررسی نظام زبانی در سطوح مختلف آوایی، همانند حرف دال که دارای صفت قلقله است که تقابل سکون (وحدت) و حرکت (کثرت) در آن منجر به ظهور حرف می‌شود، در سطح بلاغی جملات آغازین کلام (قوس نزول) به‌صورت «فصل» و جملات پایانی کلام (قوس صعود) به‌صورت «وصل» آمده است و تقابل در سطح معنایی کلمات مثل دو واژه «لم یلد» و «لم یولد» که در سطح ظاهر (معلوم و مجهول) و معنا تقابل دارند و در هر دو کلمه با این‌که سخن از تولید و تقابل (کثرت) است، «هو» مستتر نهفته است همچنین در سطح ترکیبی آغاز کلام با «هو» و پایان آن نیز با «ه» در «له» که بر اساس چینش اصلی کلام در آخر قرار می‌گیرد که هر دو، نظام حرکتی از وحدت به کثرت و کثرت به وحدت را تداعی می‌کنند. پس مهم‌ترین دست آورد این مقاله بدین‌صورت است که ابزارهای زبانی موجود در آیه، «وحدت در کثرت» را نشان می‌دهد و بیانگر جمع (وحدت) بین تقابلها (کثرت) و شکل گیری نظام دایره‌واری است که از وحدت به کثرت «إنا لله» و دوباره به وحدت بازمی‌گردد: «إنا إلیه راجعون». عارف با رسیدن به این وحدت سکون یافته و به مقام حیرت می‌رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سبک‌شناسی؛ وحدت عرفانی؛ تقابل؛ نظام دایره‌ای؛ حیرت | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابراهیم ، مصطفی، نجار، محمد علی، زیات، احمد حسن، عبدالقار، حامد.(۱۴۳۲ق). معجم الوسیط، چاپ پنجم، مصر: مکتبة لإشراق الدولیة.
برتنس، هانس.(۱۳۸۴). مبانی نظریه ادبی، ترجمه محمد رضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
بهایی(شیخ بهایی).(1372). کشکول، مترجم: بهمن رازانی، زرین: تهران.
جرجانی، عبدالقاهر.(۱۹۸۱). دلائل الإعجاز، بیروت: دارالمعرفة.
حسن‌زاده آملی، حسن.(۱۳۷۸). انسان در عرف عرفان، چاپ سوم، تهران: سروش.
.................. .(۱۳۸۳). الهی نامه، چاپ اول، قم: الف-لام-میم.
................. .(۱۳۸۵). ده رساله فارسی، چاپ اول، قم: الف- لام- میم
................... .(1388). وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، قم: الف لام میم.
خلیل، ابراهیم .(۱۹۹۷). الاسلوبیة و نظریة النص، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.پپ
راغب اصفهانی، حسین بن محمد .(۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ قرآن، چاپ اول، بیروت: دارالقلم.
زمخشری، محمودبن.(1998م.) الکشاف، مکتبة العبیکان: الریاض.
سامرائی، فاضل .(۱۴۲۸ق). معانی النحو،بیروت: دار الإحیاء التراث العربی.
....................... .(۱۳۹۲). درآمدی بر تفسیر بیانی قرآن کریم، مترجم: حمیدرضا میرحاجی، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.
سبزواری، هادی .(1383). اسرارالحکم، تصحیح: کریم فیضی، مطبوعات دینی: قم.
......................... .(1432ق). شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق آیه الله حسن‌زاده آملی، نشر ناب: تهران.
سجادی، جعفر .(۱۳۷۰). فرهنگ و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ چهارم، تهران: طهوری.
.................... .(۱۳۸۶). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، چاپ دوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سعیدی، گل بابا .(۱۳۸۷). فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن عربی، چاپ دوم، تهران: زوار.
شرتونی، رشید .(۱۳۹۴). مبادی العربیة، تنقیح و إعداد: حمید المحمدی، چاپ سی و پنجم، تهران: دارالعلم.
شمیسا، سیروس .(۱۳۸۴). سبک‌شناسی معانی، تهران: میترا.
......................... .(۱۳۸۶). کلیات سبک‌شناسی، تهران: میترا.
شیرازی، محمد متخلص به حافظ.(1372). دیوان اشعار، مصحح: رفیعی، اصفهان: ستارگان.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم .(۱981). الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیه الأربعة، بیروت: دارالإحیاء التراث.
.......................... .(1366). تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم: بیدار.
صمدی آملی، داود .(۱۳۷۹). شرح دفتر دل، چاپ اول،قم: انتشارات نبوغ.
............................ .(۱۳۸۶). مآثر آثار، چاپ اول، قم: الف، لام، میم.
طباطبائی، سید محمد حسین.(۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، حسن بن فضل.(1412ق) . مکارم الأخلاق، شریف رضی: قم.
طوسی، خواجه نصیر الدین .(۱۳۰۷). آغاز و انجام، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
فتوحی، محمود .(۱۳۹۰). سبک‌شناسی نظریه ها،رویکردها و روش ها، تهران: انتشارات سخن.
فضل، صلاح .(۱۹۹۲م). بلاغه الخطاب و علم النص، الکویت: سلسلة کتب ثقافیة شهریة یصدرها المجلس الوطنی للثقافة و الفنون و الآداب.
قزوینی، محمد .(۱۹۹۸م). الایضاح فی علوم البلاغه، بیروت: دارالإحیاء العلوم.
قیصری، داود.(1393). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، مترجم: محمد خواجوی، تهران: مولی.
کاشانی، عبد الرزاق .(۱۳۷۰). شرح فصوص الحکم، قم: بیدار.
مصباح یزدی، محمد تقی .(1377). آموزش عقائد، شرکت چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی: قم.
مظفر، محمد رضا .(۱۴۲۴). منطق، چاپ سوم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
موسوی بلده، سید حسین .(۱۳۹۴). حلیه القرآن، چاپ شصتم، تهران: احیاء کتاب.
هاشمی، سید احمد.(1389). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، چاپ پنجم، تهران: الهام.
References
The Holy Quran
Ibrahim, Mostafa; Najjar, Mohammad Ali; Zayyat, Ahmad Hassan; Abdel Qader, Hamed. (2011). Al-Mu’jam al-Wasit, 5th Edition. Egypt: Al-Ishraq International Library. [In Persian]
Bertens, Hans. (2005). The Basics of Literary Theory, Translated by Mohammad Reza Abolghasemi. Tehran: Mahi. [In Persian]
Bahāʾī (Sheikh Bahāʾī). (1993). Kashkool, Translated by Bahman Razani. Tehran: Zarrin. [In Persian]
Fotouhi, Mahmoud. (2011). Stylistics: Theories, Approaches, and Methods. Tehran: Sokhan Publications. [In Persian]
Fazl, Salah. (1992). Balaghat al-Khitab wa Ilm al-Nass. Kuwait: National Council for Culture, Arts, and Literature. [In Persian]
Hassanzadeh Amoli, Hassan. (1999). Man in the Knowledge of Mysticism, 3rd Edition. Tehran: Soroush. [In Persian]
--------------------- (2004). Elahi Nameh, 1st Edition. Qom: Alif-Lam-Mim. [In Persian]
--------------------- (2006). Ten Persian Treatises, 1st Edition. Qom: Alif-Lam-Mim. [In Persian]
--------------------- (2009). Unity from the Perspective of Mystic and Philosopher. Qom: Alif-Lam-Mim. [In Persian]
Hashemi, Sayyed Ahmad. (2010). Jawahir al-Balagha fi al-Ma’ani wa al-Bayan wa al-Badi', 5th Edition. Tehran: Elham. [In Persian]
Jurjani, Abd al-Qahir. (1981). Dala'il al-I'jaz. Beirut: Dar al-Ma'arifa. [In Persian]
Khalil, Ibrahim. (1997). Stylistics and Text Theory. Beirut: Arab Institute for Studies and Publishing. [In Persian]
Kashani, Abd al-Razzaq. (1991). Sharh Fusus al-Hikam. Qom: Bidar. [In Persian]
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi. (1998). Amoozesh Aghayed. International Printing and Publishing Organization of the Islamic Propagation Organization: Qom. [In Persian]
Muzaffar, Mohammad Reza. (2003). Mantiq, 3rd Edition. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Persian]
Mousavi Baladeh, Sayyed Hossein. (2015). Hilyat al-Quran, 60th Edition. Tehran: Ihya al-Kitab. [In Persian]
Qazwini, Mohammad. (1998). Al-Idah fi Ulum al-Balagha. Beirut: Dar Ihya al-Uloom. [In Persian]
Qaysari, Dawood. (2014). Sharh Muqaddimah Qaysari bar Fusus al-Hikam, Translated by Mohammad Khajavi. Tehran: Mola. [In Persian]
Raghib Isfahani, Hossein bin Mohammad. (1991). Mufradat Alfaz al-Quran, 1st Edition. Beirut: Dar al-Qalam. [In Persian]
Samara'i, Fazel. (2007). Ma'ani al-Nahw. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Persian]
-------------------- (2013). An Introduction to the Interpretive Rhetoric of the Holy Quran, Translated by Hamidreza Mirhaji, 1st Edition. Tehran: Sokhan Publications. [In Persian]
Sabzevari, Hadi. (2004). Asrar al-Hikam, Edited by Karim Feyzi. Qom: Matbouat-e Dini. [In Persian]
-------------------- (2011). Sharh al-Manzumah, Edited and Commented by Ayatollah Hassan Zadeh Amoli. Tehran: Nashr-e Nab. [In Persian]
Sajjadi, Jafar. (1991). Dictionary of Mystical Terms and Expressions, 4th Edition. Tehran: Tahoori. [In Persian]
------------------- (2007). Dictionary of Mulla Sadra's Philosophical Terms, 2nd Edition. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian]
Saidi, Gol Baba. (2008). Comprehensive Dictionary of Ibn Arabi's Mystical Terms, 2nd Edition. Tehran: Zavar. [In Persian]
Shartouni, Rashid. (2015). Mabadi al-Arabiya, Edited and Revised by Hamid Al-Mohammadi, 35th Edition. Tehran: Dar al-Ilm. [In Persian]
Shamisa, Sirous. (2005). Stylistics of Meaning, Tehran: Mitra. [In Persian]
----------------------- (2007). General Stylistics, Tehran: Mitra. [In Persian]
Shirazi, Mohammad (Hafez). (1993). Divan of Poems, Edited by Rafiei. Isfahan: Setaregan. [In Persian]
Sadr al-Muta'allehin (Mulla Sadra). (1981). Al-Hikmat al-Muta'aliya fi al-Asfar al-Aqliya al-Arba'a. Beirut: Dar Ihya al-Turath. [In Persian]
---------------------- (1987). Tafsir al-Quran al-Karim, Compiled by Mohammad Khajavi. Qom: Bidar. [In Persian]
Samadi Amoli, Davoud. (2000). Sharh Daftar-e Del, 1st Edition. Qom: Nobough Publications. [In Persian]
-------------------- (2007). Ma'aser Athar, 1st Edition. Qom: Alif-Lam-Mim. [In Persian]
Tabatabai, Sayyed Mohammad Hossein. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran, 5th Edition. Qom: Islamic Publications Office. [In Persian]
Tabarsi, Hasan ibn Fazl. (1991). Makarim al-Akhlaq. Qom: Sharif Razi. [In Persian]
Tusi, Khwaja Nasir al-Din. (1928). Aghaz va Anjam. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance, Publishing and Printing Organization. [In Persian]
Zamakhshari, Mahmoud bin Omar. (1998). Al-Kashaf. Riyadh: Maktabat al-Ubaykan. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 50 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 35 |
||