چرا و چگونه زبان‌ها می‌میرند؟

مدرس, یحیی; بشیر نژاد, حسن

doi:10.22054/ltr.2007.6386

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	60
تعداد شماره‌ها	2,022
تعداد مقالات	16,255
تعداد مشاهده مقاله	42,494,443
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	24,320,577

	چرا و چگونه زبان‌ها می‌میرند؟
متن پژوهی ادبی
مقاله 5، دوره 9، شماره 30، دی 1385، صفحه 83-106 اصل مقاله (1.82 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2007.6386
نویسندگان
یحیی مدرس؛ حسن بشیر نژاد
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
اکنون جامعه شناسان زبان بر این عقیده‌اند که زبان‌ها نوعی موجودات زنده هستند که یک چرخه زندگی قابل پیش‌بینی را از تولد، طفولیت، بلوغ و سپس زوال تدریجی و مرگ پشت سر می‌گذارند. از طرف دیگر، عصر حاضر، بدون شک، عصر تغییرات وسیع، تحولات سریع و پویایی مفرط است. آثار چنین تحولات ناگهانی در تغییر مداوم تکنولوژی، فرهنگ مادی، اکوسیستم‌ها و حتی ارزش‌های اخلاقی ما قابل مشاهده است. یک مشخصه‌ی بارز این تحولات، زبان‌هایی هستند که دیگر کسی با آنها تکلم نمی‌کند. این پدیده – مرگ زبان – و عوامل و شرایطی که به آن دامن می‌زنند، موضوع مقاله حاضر است. تغییر زبان، انقراض و حذف زبان، اصطلاحات معادل مرگ زبان هستند. اچسون (1995: 197 و 198) از خودکشی زبان و قتل زبان سخن می‌گویند که هر دو نوعی مرگ زبان هستند. متخصصان زبان طبقه‌بندی‌هایی را برای مراحل خطر پذیری زبان‌ها در نظر می‌گیرند. یکی از این تقسیم‌بندی‌ها، تقسیم بندی ارائه شده توسط گرایمز (2002: 8) می‌باشد: 1- زبان‌های در معرض خطر شدید 2- زبان‌های در معرض خطر جدی 3- زبان‌های در معرض خطر 4- زبان‌های رو به زوال 5- زبان‌های پایدار اما در معرض خطر 6- زبان‌های سالم حفظ یا نگهداری زبان نقطه‌ی مقابل مرگ زبان است و این وقتی است که یک جامعه‌ی زبانی تصمیم می‌گیرد به استفاده از زبان بومی خود ادامه دهد. بی‌تردید، عوامل متعددی در فرآیند تغییر زبان نقش دارند. بنا به نظر فسولد (1987: 272) دو زبانگی یک شرط لازم برای تغییر زبان است، هرچند کافی نباشد. فسلوند (1987: 217) مهاجرت، شهرنشینی، صنعتی شدن، زبان آموزش و اعتبار اجتماعی زبان را به‌عنوان عوامل تعیین کننده در تغییر یا حفظ زبان ذکر می‌کند. گزایمز (2002: 2و 3) دو عامل سیاست زبانی ملی و بلایای طبیعی را به عوامل یاد شده می‌افزاید. دورین (1999: 5) می‌گوید که اوج‌گیری احساسات ملی گرایانه در اروپای غربی در آغاز عصر صنعتی، تا حدود زیادی، مسئول حذف زبان‌های اقلیت است. او معتقد است که این به اصطلاح «ایدئولوژی زبانی غربی» نگرش‌های گویشوران بومی جوامع کوچک را نسبت به زبان مادری‌شان تغییر داده است. تغییر زبان بدون تغییر در نگرش‌های گویشوران غیرممکن است. عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نگرش منفی نسبت به زبان‌های کم اعتبار را تقویت می‌کنند و این مسئله راه را برای فراگیری زبان‌های معتبر هموار می‌کند. نتیجه‌ی این فرآیند، مرگ زبان سنتی گروه اقلیت است.
کلیدواژه‌ها
مرگ زبان؛ تغییر زبان؛ حفظ زبان؛ نگرش زبانی؛ ایدئولوژی زبانی؛ دو زبانگی؛ زبان‌های در معرض خطر

آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,468 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,144

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

چرا و چگونه زبان‌ها می‌میرند؟